ناسازگاری خونی پدر و مادر در واقع وضعیت خاصی به نام ناسازگاری Rh است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مادر Rh منفی باشد (فاکتور Rh نداشته باشد) و پدر Rh مثبت باشد (فاکتور Rhداشته باشد). عواقب ناسازگاری Rh برای نوزاد می تواند جدی و شدید باشد. در اینجا یک مرور کلی از پیامدهای احتمالی ناسازگاری خونی پدر و مادر برای فرزند و راهکارهایی برای درمان، پیشگیری و تصمیم برای ازدواج داریم.
انواع گروه‌های خونی
چهار گروه خونی اصلی وجود دارد و هر شخصی در یکی از این گروه ها قرار می‌گیرد. هرکدام از این چهار گروه ویژگی‌های خاص خونی خود را دارند.
این گروه‌ها عبارتند از:
- A
- B
- O
- AB
علاوه براین، عامل دیگری نیز در گروه‌بندی گروه‌های خونی موثر است. سازگاری یا ناسازگاری خونی دو فرد معمولاً براساس تفاوت این عامل تعیین می‌شود. فاکتورهای رزوس یا Rhکه با «+» برای حضور و «-» برای عدم وجود، نشان داده می‌شوند نیز بر این گروه‌بندی تأثیر می‌گذارند. با در نظر گرفتن این موضوع در واقع 8 نوع گروه خونی داریم:
- A+
- B+
- O+
- AB+
- A-
- B-
- O-
- AB-
ناسازگاری خونی پدر و مادر به چه معناست؟
همان‌طور که گفتیم، فاکتورهای خونی ما می‌توانند Rh+یا Rh- باشند. از لحاظ پزشکی دو فرد با فاکتورهای Rh متفاوت دارای ناسازگاری خونی تلقی می‌شوند. مثلا یک خانم با گروه خونی A+ و یک آقا با گروه خونی A- گرچه هر دو به ظاهر گروه خونی مشترکی دارند اما تفاوت در فاکتور + و – آن‌ها سبب می‌شود آن دو را ناسازگار از نظر خونی بنامیم.
آیا ناسازگاری خونی پدر و مادر بر بارداری و زایمان تاثیرگذار است؟
فاکتور Rh یک پروتئین ارثی است؛ به این معنی که از والدین به ارث رسیده و به فرزندان منتقل می‌شود. ازدواج دو فرد با فاکتور Rh ناسازگار اگر چه بر سلامتی آن دو هیچ تاثیری ندارد اما ممکن است برای بارداری، زایمان و سلامت کودک خطرناک باشد.
خون مادر و جنین در طول بارداری تداخلی با هم ندارد اما در طی زایمان این تداخل خونی ممکن است صورت بگیرد. ترکیب خون مادر با فاکتور Rh منفی و جنین با فاکتور Rh مثبت ممکن است سبب ایجاد پاسخ ایمنی در بدن مادر علیه جنین شود.
ناسازگاری خونی پدر و مادر معمولا در طول اولین بارداری مشکلی به وجود نمی‌آورد، زیرا میزان آنتی بادی‌های ساخته شده در طول اولین بارداری معمولاً آن‌قدر نیست که بتواند به جنین آسیبی وارد کند. اما در بارداری‌های بعدی این ریسک بسیار بالاتر می‌رود. چرا که آنتی‌بادی‌های ساخته شده طی بارداری اول نیز همچنان در بدن مادر وجود دارند.
معمولاً پزشکان اوایل دوران بارداری آزمایشاتی برای بررسی وضعیت خونی مادر و جنین تجویز می‌کنند و در صورت نیاز مراقبت‌ها و اقدامات لازم را برای سلامت مادر و جنین شروع می‌کنند.
بیماری‌ها و پیامدهای ناشی از ناسازگاری خونی پدر و مادر
از نظر پزشکی، ناسازگاری خونی پدر و مادر می‌تواند برا فرزندان در آینده مشکلات، عوارض یا بیماری‌هایی را بوجود بیاورد. این عوارض می‌توانند بسیار خفیف و یا بسیار شدید و حتی کشنده باشند. هرچند امروزه می‌توان با مراقبت‌های پزشکی عوارض ناسازگاری خونی پدر و مادر را تا حد زیادی کاهش داد. در اینجا به چند نمونه از بیماری‌های نوزاد که بر اثر ناسازگاری خونی پدر و مادر بوجود می‌آیند اشاره میکنیم:
بیماری همولیتیک نوزاد: مهم ترین پیامد ناسازگاری Rh ایجاد HDN یا بیماری همولیتیک نوزاد است. هنگامی که یک مادر Rh منفی، نوزاد Rh مثبت را حمل می کند، این خطر وجود دارد که سیستم ایمنی مادر، آنتی‌بادی‌هایی را علیه سلول‌های خونی Rh مثبت جنین تولید کند و آن‌ها را مهاجم در نظر بگیرد. این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند از جفت عبور کرده و به گلبول‌های قرمز خون نوزاد حمله کنند و باعث تخریب آن‌ها و کم‌خونی و سایر عوارض شوند.
کم خونی: تخریب گلبول‌های قرمز نوزاد توسط آنتی‌بادی‌های مادر می‌تواند منجر به کم خونی شود که با کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم مشخص می‌شود. کم خونی می‌تواند باعث خستگی، رنگ پریدگی پوست و سایر علائم شود.
زردی: در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز، ماده‌ای به نام بیلی روبین آزاد می‌شود که می‌تواند در جریان خون نوزاد جمع شود و باعث زردی شود. زردی با زرد شدن پوست و چشم‌ها در نوزاد مشخص می‌شود. زردی بیماری رایجی میان نوزادان است و درمان‌پذیر است اما اگر در این خصوص سهل انگاری شود کودک دچار عوارض ناخواسته‌ای از جمله ناشنوایی عصبی حسی، تشنج، فلج مغزی، کند ذهنی،تاخیر در تکلم و … می‌شود.
کرن ایکتروس: در موارد شدید زردی، اگر به درستی درمان نشود، سطح بیلی روبین می‌تواند بیش از حد بالا رفته و منجر به وضعیتی به نام کرن ایکتروس در نوزاد شود. کرن ایکتروس یک بیماری نادر اما جدی است که می‌تواند باعث آسیب مغزی، کاهش شنوایی و سایر مشکلات عصبی شود.
هیدروپس فتالیس: در موارد بسیار شدید ناسازگاریRh، تخریب بیش از حد گلبول‌های قرمز و کم خونی شدید می‌تواند منجر به وضعیتی به نام هیدروپس فتالیس شود. هیدروپس فتالیس با تجمع غیر طبیعی مایع در بدن نوزاد مشخص می‌شود که می‌تواند باعث تورم شدید، مشکل در تنفس، نارسایی اندام‌ها و حتی مرگ شود.
پیشگیری و درمان بیماری‌های ناشی از ناسازگاری خونی پدر و مادر
پیشگیری و درمان ناسازگاری Rh شامل تجویز ایمونوگلوبولین (RhIg) Rhبه مادر در طول بارداری و بعد از آن می‌باشد. ایمونوگلوبولین Rhبه جلوگیری از تولید آنتی بادی توسط سیستم ایمنی مادر علیه سلول‌های خونی Rh مثبت نوزاد کمک می‌کند.
توجه به این نکته مهم است که ناسازگاری خون را می‌توان با مراقبت‌های پزشکی مناسب تشخیص داد و مدیریت کرد. مراقبت‌های منظم دوران بارداری، از جمله آزمایش خون و تجویز RhIg، می‌تواند به طور قابل توجهی خطرات و عوارض مرتبط با ناسازگاری Rh را کاهش دهد.
بهترین پیوند گروه‌های خونی برای ازدواج
سازگاری گروه خونی برای ازدواج و بارداری یکی از مسائلی است که پیش از ازدواج بهتر است در نظر گرفته شود. اگرچه این موضوع بر داشتن یک ازدواج موفق و شاد تاثیرگذار نیست اما هنگام برنامه ریزی برای بچه دار شدن یک مسئله مهم است. حالا باید ببینیم که کدام گروه‌های خونی بهترین سازگاری را برای ازدواج دارند.
سازگاری خونی برای ازدواج و بارداری در گروه خونی A
• مرد دارای گروه خونی A+ با زن دارای گروه خونی A+ و AB+ از نظر خونی سازگار است.
• مرد دارای گروه خونی A- با زن گروه خونی AB+، AB-، A+و A- از نظر خونی سازگار است.
• زن دارای گروه خونی A+ با مرد دارای گروه خونی A+، A-، O+و O- از نظر خونی سازگار است.
• زن دارای گروه خونی A- با مرد گروه خونی A- و O- از نظر خونی سازگار است.
سازگاری خونی برای ازدواج و بارداری در گروه خونی B
• مرد دارای گروه خونی B+ با زن دارای گروه خونی B+ و AB+ از نظر خونی سازگار است.
• مرد دارای گروه خونی B- به جز با زن گروه خونی A+و A-، با تمام گروه‌های خونی سازگاری دارد.
• زن دارای گروه خونی B+ با مرد دارای گروه خونی B+، B-، O+و O- از نظر خونی سازگار است.
• زن دارای گروه خونی A- با مرد گروه خونی B- و O- از نظر خونی سازگار است.
سازگاری خونی برای ازدواج و بارداری در گروه خونی O
• مرد دارای گروه خونی O+ با زن دارای گروه خونی O، B+ ، A+و AB+ از نظر خونی سازگار است.
• مرد دارای گروه خونی O- با زنان تمام گروه‌های خونی سازگاری دارد.
• زن دارای گروه خونی O+ با مرد دارای گروه خونی O+و O- از نظر خونی سازگار است.
• زن دارای گروه خونی O- تنها با مرد دارای گروه خونی O- از نظر خونی سازگاری دارد.
سازگاری خونی برای ازدواج و بارداری در گروه خونی AB
• مرد دارای گروه خونی AB+ با تنها زن دارای گروه خونی AB+ از نظر خونی سازگار است.
• مرد دارای گروه خونی AB – با زن دارای گروه خونی AB+وAB- از نظر خونی سازگاری دارد.
• زن دارای گروه خونی AB+ با مردان تمام گروه‌های خونی سازگاری دارد.
• زن دارای گروه خونی AB – با مرد دارای گروه خونی B-، A-، -ABو O- از نظر خونی سازگار است.
آیا نباید با وجود ناسازگاری خونی ازدواج کرد؟
ازدواج یک تصمیم پیچیده و شخصی است که به عوامل مختلفی از جمله عشق و علاقه، ارزش‌های مشترک و سازگاری طولانی مدت بستگی دارد. با این که سازگاری گروه خونی می‌تواند برای برخی افراد مشکل ساز شود، اما معمولاً عامل تعیین کننده‌ای در تصمیم گیری برای ازدواج نیست.
همان‌طور که گفتیم ناسازگاری خونی پدر و مادر ممکن است آنتی‌بادی‌هایی علیه خون جنین ایجاد کند که می‌تواند خطراتی برای بارداری‌های بعدی نیز ایجاد کند. با این حال، پیشرفت‌های فناوری پزشکی و مراقبت‌های دوران بارداری، تأثیر این موضوع را به میزان قابل توجهی کاهش داده است و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند با مداخلات مناسب، عوارض را مدیریت کرده و از آن پیشگیری کنند.
بنابراین بهتر است هنگام تصمیم گیری برای ازدواج با کسی، جنبه‌های مهم‌تر یک رابطه مانند عشق، ارتباط عاطفی، اهداف مشترک و سازگاری کلی در نظر گرفته شود. در حالی که آگاهی و انجام ملاحظات پزشکی در مورد ناسازگاری خونی پدر و مادر بسیار عاقلانه است، اما نباید تنها عامل تعیین کننده در چنین تصمیم مهمی باشند. ازدواج با وجود ناسازگاری خونی همچون ازدواج فامیلی، مبحثی است که نمی‌شود هرگز پاسخی قطعی و روشن برای درست و نادرست بودن آن در نظر گرفت. این موضوع نیاز به بررسی روانشناسی و پزشکی و در نهایت تصمیم‌گیری فردی دارد.
اگر نگرانی‌هایی در مورد سازگاری گروه خونی دارید، توصیه می‌شود با یک متخصص پزشکی مشورت کنید که می‌تواند بر اساس شرایط خاص شما توصیه‌های شخصی ارائه دهد.
در این مطلب سعی کردیم سازگاری و ناسازگاری گروه‌های خونی برای ازدواج را از جنبه‌ی پزشکی و روانشناسی بررسی کنیم. ممنونیم که تا انتهای این مطلب همراه ما بودید.
منبع
