روی صحبت در این مقاله، دختر و پسر است. اما اگر مشکل اصلی اختلاف بر سر مهریه توسط خانواده‌ها هم باشد، مطالب آن می‌تواند به قانع کردن خانواده‌ها کمک زیادی کند. همینطور دید و نگاه خودتان در مورد اختلاف بر سر مهریه را هم به شدت باز میکند.
- آمارها می‌گویند در سال 92، حدود 2600 نفر زندانی برای مهریه در کشور داشتیم! البته این آمار بعد از قانون جدید به کم‌تر از 600 نفر رسیده.
- آمار مورد توجه بعدی، آماری است که خبر می‌دهد از هر 3 ازدواج در ایران یکی به طلاق ختم می‌شود!
به خاطر همین 2 آمار بالاست که موضوع مهریه بسیار پراهمیت می‌شود. اما اختلاف بر سر مهریه یکی از پیچیده‌ترین اختلاف‌ها در زمان ازدواج است. چرا پیچیده؟ چون عملاً مهریه مرز بین یک رابطه سنتی و مدرن است و افرادی که بر سر این موضوع به مشکل می‌خورند در اغلب مواقع مرز‌های درستی در نوع رابطه مشخص نکرده‌اند. اگر هنوز برای‌تان موضوع واضح نشده در ادامه همراه من باشید تا اختلاف بر سر مهریه را از نگاه روانشناسی با هم بررسی کنیم.
اختلاف بر سر مهریه
در مورد جزئیات موضوع، مثل دلایل اهمیت مهریه، دلایل اختلاف بر سر آن و… در ادامه مقاله صحبت می‌کنم. اما مهم‌ترین چیزی که باید در مورد این مسئله بدانید، نوع ازدواج شماست! یعنی چه؟ در واقع می‌توان تمامی ازدواج‌ها را به 2 دسته تقسیم کرد:
- ازدواج سنتی،
- ازدواج مدرن
و اگر اختلاف بر سر مهریه دقیقاً بین شما و همسرتان است (نه خانواده‌ها) صرفاً با تعیین کردن نوع ازدواج‌تان تا حد زیادی می‌توانید مشکل را حل کنید. چطور؟
ازدواج سنتی و مهریه
ازدواجی که نسل‌های قبلی واردش می‌شدند، یعنی پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ‌تان، همان “ازدواج سنتی” است. در این ازدواج مرد الزاماً کسی است که خرج خانه را عهده‌دار شده و همینطور بخش زیادی از مسئولیت‌ها و هزینه فرزندان بر عهده اوست. اما در عین حال، چنین مسئولیت‌هایی یک‌سری حقوق هم به مرد در ازدواج سنتی می‌دهد. مثلاً اغلب تصمیم‌های خانه را او می‌گیرد، از اینکه چه چیزی برای خانه بخریم یا اصلا اینکه فرزندان با چه سیستمی تربیت و بزرگ شوند و اینکه آیا زن حق دارد به فلان مهمانی برود یا نه. به زبان دیگر در ازدواج سنتی مرد به دلیل مسئولیتش در هزینه‌ها حقوق زیادی را هم دارد.
- بیشتر بخوانید: اختلاف قد ۳۰ سانت زن و شوهر
- بیشتر بخوانید: اختلاف مذهبی در ازدواج
- بیشتر بخوانید: اختلاف بر سر حق طلاق
حالا نکته اینجاست که مهریه در واقع چیزی است که بیشتر در ازدواج سنتی مطرح شده. بنابراین اگر می‌خواهید یک مهریه سنگین بگیرید، بدانید که در چنین ازدواجی خانم حق طلاق، حق اشتغال، و بسیاری از دیگر حقوق را به دست مرد می‌دهد! چون قطعا نمی‌توان هم حقوق ازدواج مدرن را داشت و هم حقوق ازدواج سنتی را از مرد گرفت! این چیزی است که در همه جای دنیا مقبول شده.
ازدواج مدرن و مهریه
ازدواج مدرن بیشتر در کشور‌های غربی و به‌مرور، چند سالی است که در ایران هم مورد توجه قرار گرفته. مخصوصا رشد روانشناسی در ایران به رشد ازدواج مدرن کمک زیادی کرده. در این ازدواج زن و مرد قرار نیست حقوق و مسئولیت‌های متفاوتی نسبت به هم داشته باشند!
یعنی در این رابطه زن و مرد باید هر دو و به اندازه هم در خانه هزینه کنند، همینطور در این ازدواج قرار نیست مرد حق طلاق و اشتغال زن را در دست داشته باشد و همانطور که گفتم اینجا تمامی حقوق و مسئولیت‌ها برابر است.
در ادامه و در چنین ازدواجی قطعاً خانم نمی‌تواند انتظار داشته باشد در عین اینکه وارد یک رابطه مدرن شده و حق طلاق و دیگر موارد را در دست دارد، مهریه سنگینی هم بگیرد. با توجه به این توضیحات مهم‌ترین چیزی که می‌تواند در حل اختلاف بر سر مهریه به شما کمک کند این است که تعیین کنید آیا ازدواج‌تان سنتی است یا مدرن؟ مشخص کردن این موضوع، مشخص میکند که برای اختلاف بر سر مهریه حق با چه کسی است. البته قبل از تصمیم گرفتن، لطفا بخش بعدی را هم بخوانید.
بهترین انتخاب برای حل تعارض و اختلاف بر سر مهریه چیست؟
بیایید کمی شعله بحث را کم کرده و منطقی‌تر صحبت کنیم! ببینید قطعاً چه در جایگاه خانم و در جایگاه آقا در نهایت هدف این است که یک “ازدواج موفق” با طرف مقابل داشته باشید. نه رابطه‌ای که هر روزش جنگ است و بخواهید در آن برای حل تعارضات و مشکلات‌تان بر سر فلان کتاب رفته یا به فلان بزرگ‌تر مراجعه کنید تا ببینید حق با شماست یا طرف مقابل! با توجه به این موضوع انتخاب بهتر برای حل تعارض و اختلاف بر سر مهریه این است که از همین الان در مورد تمامی مسائل به‌شکل عادلانه و منطقی توافق کنید! یعنی چه؟
همانطور که گفتم در ازدواج مدرن آقا و خانم هر دو در هزینه‌های خانه شریک هستند، اما ممکن است شما به عنوان آقا و به دلیل داشتن جایگاه شغلی مناسب‌تر، منطقی بدانید که هزینه بیشتری در خانه صرف کنید. همینطور از نظرتان منطقی باشد که در هر حال برای راحت‌تر کردن خیال خانم یک مهریه منطقی برایش در نظر بگیرید. (یا اصلا به عنوان خانم حق و حقوقی را به آقا بدهید.)
به زبان دیگر دارم از این موضوع صحبت می‌کنم که یک ازدواج موفق صرفاً با صمیمیت ایجاد می‌شود و اگر به دنبال ایجاد صمیمیت هستید؛ بدانید که از همین حالا باید مسیر را شروع کنید. پس بهتر است در نهایت برای حل اختلاف به یک توافق دو طرفه برسید نه اینکه الزاما بر اساس اصول ازدواج سنتی یا مدرن تصمیم بگیرید. (دقت کنید، منظور این نیست که برای رسیدن به این توافق، همه چیز را ساده بگیرید، مهریه سنگین وضع کنید یا به عنوان خانم از تمامی حقوق بگذرید! )
- بیشتر بخوانید: اختلاف سنی در ازدواج
- بیشتر بخوانید: اختلاف فرهنگی در ازدواج
- بیشتر بخوانید: اختلاف سطح مالی در ازدواج
البته اگر به دنبال یک انتخاب هوشمندانه‌تر هستید پیشنهاد می‌کنم به سراغ جلسات مشاوره پیش از ازدواج بروید. چراکه در این جلسات مشاور می‌تواند به زبان ساده‌تر و منطقی‌تر با شما صحبت کرده و اجازه بدهد به یک توافق صمیمانه برسید. همینطور نکته مهم‌تر اینجاست که احتمالاً شما هر دوی‌تان الان آنقدر به مهریه و اختلاف بر سر آن‌ها اهمیت داده‌اید که بیخیال دیگر “معیار‌های ازدواج موفق” شده‌اید. اما در جلسات مشاوره پیش از ازدواج، روانشناس طی چند جلسه مصاحبه و همینطور به کمک چند 100 سؤال تستی میزان تفاهم شما و ریسک‌های دیگر را در نظر می‌گیرد تا احتمال موفقیت رابطه را بالا ببرد.
آیا مهریه خوشبختی دختر را تضمین میکند؟
احتمالاً همه مخاطبان این مقاله آنقدر عاقل و هوشمند هستند که خودشان بدانند مهریه قرار نیست خوشبختی دختر در رابطه را تضمین کند. پس بحثی در موردش وجود ندارد. موضوع اینجاست که خیلی‌ها از مهریه به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند. ابزاری برای کنترل آقایان یا ابزاری برای تضمین وضعیت مالی خانم در آینده. نمی‌‌توانم در مورد درست بودن یا نبودن این انتخاب صحبت زیادی بکنم اما صرفا 1 نکته مهم وجود دارد که باید بدانید:
قطعاً مهریه نمی‌تواند به عنوان یک ابزار برای کنترل انسان دیگری استفاده شود! همانطور که احتمالاً خودتان هم در اطرافتان دیده‌اید؛ انسان‌ها در نهایت اگر بخواهند کاری را انجام بدهند به هر ترتیبی انجامش می‌دهند. بنابراین بهتر است به جای ابزاری برای کنترل به فکر راهکار‌هایی برای افزایش صمیمیت و رفاقت در رابطه باشید تا به هدف‌تان، یعنی ساخت یک “ازدواج ایده آل” نزدیک‌تر شوید.
در جلسات مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره بعد از بررسی شما و بررسی نقاط ضعف و قوت‌تان، یک‌سری دوره‌ها و جلسات آموزشی مثل “آموزش اصول حل تعارض” و… را به شما پیشنهاد میکند که قطعاً به بهبود رابطه‌تان کمک زیادی خواهد کرد.
آیا جمله چه کسی مهریه را داده و چه کسی گرفته؛ درست است؟
باز هم فکر می‌کنم نیاز به توضیح زیاد نیست. در واقع حداقل طی این چند سال گذشته همه به این نتیجه رسیده‌اند که اتفاقاً خیلی‌ها مهریه را داده و خیلی‌ها هم می‌گیرند. با این‌حال با توجه به اهمیت موضوع گفتم شاید نیاز باشد اشاره کوچکی به این موضوع کرده و بگویم که به هیچ عنوان نباید روی این جمله حساب باز کنید.
اگر باز هم قانع نشده‌اید، بدانید اتفاقاً بسیاری از همان دختران و پسرانی که امروز پله‌های دادگاه را بالا و پایین می‌کنند، همان‌هایی بودند که روزی تصور می‌کردند قرار است بهترین رابطه جهان را با هم بسازند و رابطه عاشقانه‌تر از ازدواج آن‌ها وجود نخواهد داشت. (یک‌بار دیگر یادتان باشد، از هر 3 ازدواج در ایران یکی به طلاق ختم شده!) بنابراین به هیچ عنوان به احساس قطعیتی که در ذهن‌تان در مورد مهریه شکل گرفته اعتماد نکنید.
چرا مهریه باعث ایجاد چنین اختلافی در رابطه شده؟
قبل از اینکه مقاله تمام شود احتمالاً خوب است کمی هم در مورد ریشه‌های اختلاف بر سر میزان مهریه صحبت کنم. احتمالا این بخش از مقاله باعث شود هم کمی خودتان از موضِع‌تان پایین آمده و هم طرف مقابل را درک کنید.
1_ تجربه‌های ترسناک
احتمالاً اطرافتان انسان‌هایی هستند که از ریسک کردن می‌ترسند. مثلاً فردی که به شدت از راه‌اندازی کسب و کار ترس دارد یا دوستی که پنج سال است می‌خواهد از کارش استعفا بدهد اما جرأت عمل کردن به چنین چیزی را ندارد. در بسیاری از مواقع دلیل این ترس‌ها تجربه‌های ترسناک اطرافیان هستند. مثلاً ممکن است پدر یا عموی دوست شما سال‌ها پیش اقدام به راه‌اندازی کسب و کار کرده و شکست خورده باشد و این دقیقاً چیزی باشد که باعث می‌شود او از ورود به یک ناحیه امن خودداری کند.
در واقع شمایی که چنین تجربه ترسناکی نداشته و سختی‌های چنین دورانی را نچشیده یا از نزدیک با آن روبرو نشده‌اید، قطعاً نمی‌توانید خودتان را جایش گذاشته و به راحتی به او بگویید که بر ترس‌هایش غلبه کند! در مورد مهریه هم به همین شکل است. در واقع به دلیل زیاد شدن تجربه‌های ترسناکی مثل زندان رفتن بر سر مهریه برای آقایان یا بی‌سرپناه شدن بسیاری از خانم‌ها به دلیل مهریه اندک، کمی منطقی است که طرف مقابل‌تان آنقدر بر سر موضوع برای مهریه پافشاری کند. اما شما باید بتوانید به کمک اصول حل تعارض و نگاه منطقی، بدون سرد شدن از او مشکل را حل کنید.
2_ گره زدن ارزش خود با مهریه
همانطور که بسیاری از آقایان بخشی از ارزش خودشان را به داشتن یک زن خوشگل، یک زن موفق یا حتی یک ماشین مدل بالا گره می‌زنند، بسیاری از خانم‌ها هم تصور می‌کنند با گرفتن مهریه زیاد به دیگران ثابت کرده‌اند که زن ارزشمندی هستند. در نهایت تمامی این افکار و تصورات از “عزت نفس پایین” انسان سرچشمه می‌گیرد. بنابراین اگر متوجه چنین موضوعاتی چه در خودتان و طرف مقابل شدید، حتماً به “جلسات مشاوره پیش از ازدواج” رفته و از متخصص کمک بگیرید. در غیر این‌صورت احتمال به مشکل خوردن‌تان بعد از رابطه هم بسیار زیاد است.
3_ عدم استقلال
یکی از ریشه‌ای‌ترین دلایلی که باعث می‌شود خانم‌ها به مهریه زیاد علاقه‌مند باشند، عدم استقلال آنهاست. در واقع بسیاری از خانم‌ها به این‌خاطر که استقلال مالی ندارند از همین حالا به دنبال یک پشتوانه هستند که حتی اگر در آینده آقا پشت آن‌ها را خالی کرد، بتوانند از آن برای ادامه دادن بی‌دغدغه زندگی‌شان کمک بگیرند. یکی از دلایلی که روانشناسان “ازدواج در سن پایین” را منع می‌کنند دقیقاً همین موضوع است که اصولاً دختران در سنین کم نمی‌توانند به استقلال مالی برسند.
چطور اختلاف بر سر مهریه را حل کنیم؟
همانطور که بالاتر هم گفتم می‌توانید به سراغ تعیین کردن مرز‌های ازدواج‌تان رفته و مشخص کنید که آیا قرار است ازدواج‌تان سنتی باشد یا مدرن. سپس بر اساس آن برای مهریه هم تصمیم بگیرید. اما همان‌جا هم گفتم که بهترین انتخاب توافق کردن در عین صمیمیت است. چون در هر حال و در هر ازدواجی، دائما اختلافات و تعارضات مختلف به وجود می‌آید و اگر الان نتوانید با صمیمیت تعارضات را حل کنید قطعاً در آینده هم به مشکل می‌خورید.
با توجه به همین موضوع شاید بهتر باشد به سراغ یک روانشناس پیش از ازدواج رفته و از تخصصش کمک گرفته و همینطور اجازه دهید مهارت حل تعارض را به‌شکل اصولی به شما آموزش دهد تا حل این تعارضات و تعارضات دیگر برای‌تان آسان‌تر شود.
یادتان باشد همه چیز مهریه نیست!
یکی دیگر از نکات مهمی که اصولاً حین اختلاف بر سر مهریه فراموش می‌شود، اهمیت انواع حق و حقوق دیگر است. مثلاً ممکن است آنقدر حوا‌س‌تان به مهریه باشد که یادتان برود موضوعی به اسم حق طلاق وجود دارد یا حق اشتغال خانم و… . بنابراین بهتر است کمی در مورد آن‌ها مطالعه کرده و تا قبل از رسمی کردن ازدواج‌تان در موردشان به توافق برسید. اگر دوست داشتید می‌توانید این مقالات را هم بخوانید:
- اختلاف تحصیلی در ازدواج
- “اختلاف بر سر حق اشتغال”
- “اختلاف بر سر حضانت فرزند”
خلاصه: در این مقاله در مورد اختلاف بر سر مهریه صحبت کردیم. همانطور که گفتم اصولاً مهریه به عنوان یکی از مؤلفه‌های ازدواج سنتی شناخته می‌شود و اگر به عنوان خانم قرار است مهریه سنگین از آقا بگیرید، بدانید که احتمالاً به دیگر مؤلفه‌های چنین ازدواج مثل نداشتن حق طلاق، سلطه بی‌چون‌وچرای آقا در ازدواج و… تن دادیده‌اید. همینطور باید به این موضوع اشاره کنم که بهترین روش برای حل اختلاف بر سر مهریه این است که خارج از بحث سنتی یا مدرن بودنش در مورد آن و دیگر حقوق زن و مرد گفت‌وگو کرده و یک نتیجه منطقی برسید. چراکه صرفاً با گفت‌وگو و صمیمیت می‌توان یک رابطه موفق را شکل داد و اگر بر سر مهریه به درستی به توافق نرسید احتمالاً در آینده هم بر سر موضوعات دیگری به مشکل می‌خورید. در نهایت هم گفتم که بهترین و عاقلانه‌ترین روش برای ساخت یک ازدواج موفق این است که به جلسات “مشاوره پیش از ازدواج” مراجعه کنید، اجازه دهید اختلاف بر سر مهریه را متخصص روانشناس بررسی کرده و البته میزان تفاهمات و دیگر موارد را هم مورد توجه قرار بدهد.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله با هم موضوع اختلاف بر سر مهریه و نحوه حل آن را به‌شکل منطقی بررسی کردیم. در آخر اگر سؤال یا نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم.
