در میان اختلافاتی که قبل از ازدواج صورت می‌گیرد، اختلاف بر سر حق طلاق نسبتاً موضوع رایجی است. جالب اینجاست که بسیاری از افراد صرفاً به دلیل عدم دانش کافی درباره قوانین بر سر این موضوع به مشکل می‌خورند! در هر حال در این مقاله می‌خواهم این موضوع را بررسی کنم که در اختلاف بر سر حق طلاق آقا حق دارد یا خانم؟
احتمالاً برای بسیاری از مخاطبان، نکاتی که در ادامه می‌نویسم کمی ناراحت‌کننده بوده و به مزاج‌شان خوش نمی‌آید. اما در هر حال اینها چیزهایی است که احتمالاً همه روانشناسان در مورد این موضوع به شما می‌گویند.
اختلاف بر سر حق طلاق
اول از همه باید این نکته را بدانیم که طبق ماده 1133 قانون مدنی و شرع، به طور پیشفرض آقایان وکالت برای اعمال حق طلاق را در دست دارند. در واقع چیزی که ما با اسم حق طلاق می‌شناسیم در قانون با اسم وکالت حق طلاق شناخته میشود و کلمه حق طلاق به نوعی اشتباه است. در هر حال، با توجه به وجود این حق، بسیاری از آقایان می‌توانند در فرایند طلاق گرفتن خانم خلل ایجاد کرده و همین موضوع باعث میشود بسیاری از دختران جوان در جلسه اول خواستگاری یا در “دوران نامزدی” اشاره کنند که می‌خواهند حق طلاق را داشته باشند.
برای حق طلاق، حق با مرد است یا زن؟
ببینید، به طور کلی ما 2 نوع ازدواج داریم. یکی “ازدواج سنتی” و دیگری ازدواج مدرن. با توضیح خلاصه هر کدام از این ازدواج‌ها خودتان متوجه میشوید که داشتن وکالت حق طلاق از نظر منطقی باید برای آقا باید باشد یا خانم؟
- بیشتر بخوانید: ازدواج با مرد مطلقه
ازدواج سنتی: در ازدواج سنتی مرد نان‌آور و عملاً همه‌کاره خانه است. احتمالاً ازدواج پدر و مادر یا حداقل پدربزرگ و مادربزرگ‌تان به این شکل بوده. در این رابطه مرد به دلیل اینکه تمامی هزینه‌های خانه را برعهده گرفته، تصمیم‌گیرنده نهایی است. همینطور در چنین رابطه‌ای برای خانم یک مهریه در نظر گرفته میشود. (در مقاله “اختلاف بر سر مهریه” هم به این موضوع اشاره کردم.)
ازدواج مدرن: ازدواج مدرن که طی این چند سال بسیار رواج پیدا کرده، ازدواجی است که در آن زن و مرد حق برابر دارند. اما مشکل از جایی شروع میشود که بسیاری تصور می‌کنند ازدواج مدرن یعنی زن تمامی حق و حقوق یک رابطه را داشته و در مقابل، هیچ مسئولیتی نداشته باشد! مثلاً بسیاری از خانم‌ها می‌گویند آقا در ازدواج مدرن علاوه بر اینکه باید تمامی هزینه‌های خانه را بر عهده داشته باشد باید به آنها حق طلاق را هم بدهد، مهریه سنگین برای‌شان در نظر بگیرد، در تصمیمات آنها دخالتی نکند و… . در حالی که در ازدواج مدرن واقعی زن و مرد در تمامی حقوق و مسئولیت‌ها شریکند. یعنی در چنین رابطه‌ای هم آقا خرج خانه را می‌دهد و هم خانم. همینطور احتمالاً مهریه سنگینی برای خانم در نظر گرفته نمی‌شود چرا که حقوق و مسئولیت‌ها با آقا برابر است.
با توجه به چیزی که گفتم احتمالاً متوجه شدید که اگر ازدواج‌تان سنتی است یعنی خانم مهریه دارد، آقا وظیفه دارد تمامی خرج خانه را بدهد و خب تهیه مسکن هم با آقاست، به طور منطقی در چنین رابطه‌ای حق طلاق هم به دست آقاست. اما اگر ازدواج‌تان از نوع مدرن بوده و تمامی حقوق و مسئولیت‌ها برابر است، قطعاً آقا حق ندارد در این برابری، بخواهد حق وکالت طلاق را داشته باشد.
اختلاف بر سر حق طلاق یک شانس است!
احتمالاً شما هم مثل هر دختر و پسر عاقل دیگری صرفاً هدف‌تان این نیست که یک ازدواج تشکیل بدهید، بلکه هدف‌تان ساخت یک “ازدواج ایده آل” است. اگر چنین است می‌توانم به راحتی بگویم که اختلاف بر سر حق وکالت طلاق برای شما یک شانس است. یعنی چه؟
در واقع اگر بر سر موضوع حق طلاق به اختلاف زیادی برخورد کرده‌اید، در درجه اول می‌توانید خودتان را بشناسید! اینکه واقعاً مهارت حل تعارض را دارید؟ چون اگر این مهارت را نداشته باشید قطعاً در آینده و در یک رابطه جدی با مشکلات زیادی روبرو میشوید که حتی می‌تواند رابطه‌تان را به سمت طلاق ببرد. درجه دوم هم در این اختلاف طرف مقابل را می‌شناسید، اینکه او چقدر در شرایط به وجود آمدن تعارض، انسان قابل اعتمادی است و می‌تواند برای حل تعارض تلاش کند؟!
در میان جملات بالا احتمالا کلمه مهارت حل تعارض برای‌تان عجیب بوده! در واقع چیزی که بسیاری از دختران و پسران نمی‌دانند این است که حل تعارض یک مهارت است که در بسیاری از کلاس‌های آموزشی به شما آموزش داده میشود. در جلسات مشاوره پیش از ازدواج هم متخصص اگر تشخیص دهد، حتماً آموزش‌های لازم برای این مهارت را در اختیارتان قرار خواهد داد.
با توجه به همین موضوع و البته اینکه در جلسات مشاوره پیش از ازدواج روانشناس طی چندین جلسه مصاحبه و به کمک چند 100 سؤال تستی میزان تفاهم شما در ازدواج را می‌سنجد، پیشنهاد می‌کنم به هیچ عنوان این جلسات را از دست ندهید و بر سر موضوع مهم ازدواج، ریسک نکنید.
اختلاف بر سر حق طلاق را چطور حل کنیم؟
همانطور که بالاتر گفتم حل کردن این اختلاف نیاز به مهارت حل تعارض دارد. اما در ادامه چند نکته مهم را به شما توضیح می‌دهم که شاید به حل شدن این اختلاف کمک کرده و باعث شود بتوانید دوباره رابطه خوب‌تان را از نو بسازید.
1_ طرف مقابل را درک کنید
ببینید، می‌دانم که چه در جایگاه خانم و چه در جایگاه آقا احتمالاً از طرف مقابل و پافشاری‌اش برای گرفتن حق طلاق یا ندادن آن، ترسیده و حتی عصبانی هستید. اما نکته اینجاست؛ تا زمانی که بخواهید به‌شکل مطلق طرف مقابل را قضاوت کنید، نمی‌توانید تلاش مؤثری برای حل تعارض داشته باشید. بنابراین در درجه اول باید طرف مقابل را درک کنید. چطور؟
مثلاً در جایگاه آقا به این موضوع فکر کنید که چقدر طی همین پنج سال گذشته خانم‌های زیادی بودند که در عین داشتن یک زندگی لجن‌بار تلاش می‌کردند طلاق‌شان را از شوهر‌شان بگیرند اما به دلیل مشکلات قانونی و عدم وجود وکالت حق طلاق، سختی‌ها کشیده و حتی خانواده‌شان هم درگیر سختی‌های‌شان شدند. چنین چیزی توجیه می‌کند که چرا خانم اینقدر بر سر این موضوع اصرار دارد.
همینطور در جایگاه خانم به این موضوع فکر کنید که واقعاً پافشاری شما بر دریافت وکالت حق طلاق می‌تواند آقا را ترسانده و به این فکر بیندازد که نکند خانم قصد دارد سریعا بعد از ازدواج، اقدام به طلاق گرفتن کند. مخصوصاً با وجود مهریه‌های سنگین امروزی این ترس واقعاً توجیه است.
2_ به سراغ ترس‌های خودتان بروید
در قدم دوم باید کمی بیشتر خودتان را آرام کنید. در واقع ممکن است دلیل اصلی اختلاف و پافشاری شما برای گرفتن یا ندادن حق طلاق، به خاطر درک اشتباه از قانون باشد. مثلاً بسیاری از خانم‌ها تصور می‌کنند که با نداشتن وکالت حق طلاق دیگر به هیچ عنوان نمی‌تواند طلاق بگیرند و جدا شدن‌شان الزاماً به نظر آقا بستگی دارد. یا مثلاً بسیاری از آقایان تصور می‌کنند که دادن حق طلاق به خانم به آنها اجازه می‌دهد همین فردا بتوانند به راحتی تصمیم به جدایی گرفته و همینطور مهریه‌شان را هم از آقا به طور تمام و کمال دریافت کنند.
مخصوصاً با توجه به اینکه طی همین یکی‌دو سال گذشته چند قانون در مورد مهریه تغییر پیدا کرده، پیشنهاد می‌کنم حداقل یک مشاوره آنلاین با یک وکیل داشته باشید تا کمی ترس‌های‌تان کاهش پیدا کرده و بتوانید منطقی‌تر برای ازدواج‌تان تصمیم بگیرید.
3_ از یک مشاور کمک بگیرید
در نهایت کمک گرفتن از یک “مشاوره پیش از ازدواج” یا روانشناس رابطه می‌تواند به حل این اختلاف کمک زیادی کند. در این جلسات مشاور به شما کمک می‌کند ترس‌های اصلی‌تان را شناسایی کرده، ترس طرف مقابل را هم درک کنید و در یک فضای امن گفت‌وگویی داشته باشید که به حل بهتر اختلاف کمک می‌کند.
4_ در مورد فداکاری با هم صحبت کنید
اگر در کلاس‌های مربوط به بهبود روابط دو نفره شرکت کرده باشید یا اگر به جلسات مشاوره پیش از ازدواج معتبر رفته باشید، احتمالاً به شما گفته‌اند که یک ازدواج باید مملو از فداکاری‌ها باشد. البته نه فداکاری از سمت یک نفر، بلکه فداکاری دو نفره. یعنی چه؟ در واقع این اولین اختلاف شما نیست و آخرینش هم نخواهد بود. به همین دلیل است که روانشناسان تلاش می‌کنند این ذهنیت را در ذهن خانم و آقا جا بیندازند که برای داشتن یک ازدواج موفق باید هر از گاهی از خواسته‌های‌شان بگذرند تا بتوانند رابطه را در مسیر اصلی خود نگاه دارند.
حتی اگر به روابط موفق اطراف‌تان نگاهی داشته باشید، متوجه میشوید که این روابط نه صرفا حاصل تفاهم زیاد که حاصل فداکاری‌های ریز و درشت دو طرف بوده. با توجه به این بهتر است با طرف مقابل صحبت کرده، در مورد فداکاری بگویید و در نهایت به این نتیجه برسید که هر کدام حاضر است چقدر از خواسته‌اش بگذرد تا رابطه دوباره به حالت قبلی برگشته و به فضای امنی برسد؟
باز هم می‌گویم یک رابطه قرار نیست با فداکاری یک‌طرفه به جایی برسد. بنابراین نباید از جملات بالا این برداشت را بکنید که بدون هیچ توجیهی، از تمام خواسته های‌تان بگذرید تا اختلاف از بین برود!
خلاصه: اگر قرار است یک ازدواج سنتی داشته باشید، ازدواجی که در آن مرد نان‌آور خانه بوده و تمامی هزینه‌ها بر دوش اوست و البته مهریه خانم را تقبل کرده، خب حق وکالت طلاق با اوست. اما اگر ازدواج‌تان مدرن است، زن و مرد هم حقوق و مسئولیت‌های یکسانی دارند، اصولاً در چنین رابطه‌ای حق طلاق باید به دست خانم باشد. در نهایت هم با گفت‌و‌گو در یک فضای امن و با استفاده از مهارت‌های حل تعارض است که می‌توانید اختلاف بر سر حق طلاق را از بین ببرید. برای شناخت بهتر خودتان، طرف مقابل و همینطور حل راحت‌تر این اختلاف پیشنهاد می‌کنم حتماً از جلسات مشاوره پیش از ازدواج کمک بگیرید.
کلام آخر
قبل از تمام شدن مقاله، این نکته مهم را هم یادآوری کنم؛ چه برای دادن حق طلاق و چه برای گرفتن آن بهتر است از یک وکیل کمک بگیرید. چراکه قانون مرتبط به آن یک‌سری تبصره‌های ریز و درشت دارد که ممکن است بی‌توجهی به آنها در نهایت باعث شود به خواسته‌تان نرسید.
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله تمامی چیزی که باید از دیدگاه روانشناسی در مورد اختلاف بر سر حلق طلاق می‌دانستیم را یاد گرفتیم. در آخر اگر سؤال یا نظری دارید در بخش نظرات مطرح کنید تا روانشناسان POL به آن پاسخ بدهند.
