آیا معتاد عاشق میشود؟ چه سوال خوبی و چقدر خوب که شما قبل از جدی کردن رابطه‌تان با یک معتاد این سوال را مطرح کرده‌اید. در این مقاله قرار است با هم از نگاه روانشناسی به طور دقیق این موضوع را بررسی کنیم که آیا واقعا کسی که اعتیاد دارد می‌تواند عاشق هم باشد؟
آیا معتاد عاشق میشود؟
برای جواب دادن به سوال بالا به سراغ موضوع عشق از نگاه استرنبرگ، دانشمند روانشناس معروف آمریکایی می‌رویم.
استرنبرگ می‌گوید عشق متشکل از 3 بخش است:
- صمیمیت،
- شهوت یا همان تمایل داشتن به طرف مقابل،
- تعهد!
خب مولفه شهوت که خیلی نیاز به توضیح ندارد، اما 2 مولفه دیگر، یعنی صمیمیت و تعهد را باید کمی بهتر بشناسیم: صمیمیت خودش از این چیزها تشکیل شده:
- قابل اتکا بودن در زمان نیازمندی،
- درک متقابل،
- دریافت و ارائه حمایت عاطفی،
- رابطه صمیمانه و ارج نهادن،
- مراقبت،
- مسئولیت‌پذیری
همینطور تعهد اینطور تعریف میشود: اخذ تصمیمات کوتاه‌مدت و بلندمدت با هدف دوست داشتن و مراقبت از معشوق!
انواع 8 گانه عشق و اعتیاد!
در ادامه تعریف‌های بالا، استرنبرگ از 8 نوع عشق اسم می‌برد:
- فقدان عشق: که در آن هر 3 مولفه صمیمیت و شهوت و تعهد ضعیف است.
- دوست داشتن: که در آن صرفا صمیمیت قوی است.
- شیفتگی: که در آن صرفا شهوت قوی بوده و دو مورد دیگر ضعیف است.
- عشق پوچ: که در آن صرفا تعهد قوی بوده و شهوت و صمیمیت کم است.
- عشق رمانتیک: که در آن شهوت و صمیمیت قوی اما تعهد ضعیف است!
- عشق رفاقتی: که در آن شهوت ضعیف و دو مولفه دیگر قوی است.
- عشق ابلهانه: که در آن شهوت و تعهد قوی اما صمیمیت ضعیف است.
- عشق آرمانی: که در آن هر 3 مولفه قوی است.
حالا نکته مهم اینجاست، در اغلب مواقع فردی که دچار اعتیاد باشد، نمی‌تواند به عشق آرمانی برسد چراکه اعتیاد روی 3 مولفه گفته‌شده در او تاثیر می‌گذارد. مثلا:
- خب با توجه به اینکه فرد معتاد در کوتاه‌مدت و بلندمدت تصمیمات نامناسبی گرفته و به این توجه نمی‌کند که هر تصمیمش چه تاثیری روی خودش یا رابطه‌اش با فرد مورد نظر دارد، قطعا در زمینه تعهد ضعیف است.
- مورد دیگر اینکه فرد معتاد در اغلب مواقع یک انسان قابل اتکا نیست و طرف مقابلش نمی‌تواند در زمان نیاز روی او حساب کند. همینطور احتمالا او نمی‌تواند به درستی از طرف مقابلش مراقبت کرده و حتی مسئولیت تصمیمات و زندگی خودش را بپذیرد.
- همینطور در بعضی مواقع اعتیاد حتی روی میل جنسی فرد مورد نظر هم تاثیر منفی می‌گذارد.
پس آیا فرد معتاد عاشق میشود؟
احتمالا تا الان خودتان به جواب سوال رسیده‌اید! در واقع در بهترین حالت ممکن فردی که دچار اعتیاد است، صرفا می‌تواند وارد عشقِ شیفتگی شود. این یعنی به طرف مقابل شهوت زیادی داشته اما تعهد و صمیمیت کمی داشته باشد. حتی اگر این عشق برای خود فرد معتاد لذت‌بخش باشد به خوبی می‌دانید که قرار است طی آن شما آسیب ببینید. چون با کسی رابطه دارید که نه به شما تعهدی دارد و نه در ایجاد یک رابطه صمیمی واقعی تلاش و پشتکاری نشان می‌دهد.
یادتان باشد که اعتیاد، به معنی نیاز اجباری به استفاده از مواد یا رفتارهای دردسرساز، و دارای عواقب برای خود و اطرافیان است. نکته اینجاست که وقتی اعتیاد وجود داشته باشد، اعتیاد می‌تواند از تمامی اولویت‌های زندگی فرد فراتر برود. یعنی اولویت‌هایی مثل:
- خانواده
- عشق
- مردم
- امید به آینده
- سلامت و امنیت خود
- ارزش‌ها
و… همگی پایین‌تر از اعتیاد بوده و ممکن است فدای آن شوند!
اثرات اعتیاد روی رابطه
خب، حالا بیایید در نظر بگیریم که شما وارد رابطه با یک انسان معتاد شده‌اید، یا اینکه بعد از ایجاد رابطه فهمیده‌اید طرف مقابل شما اعتیاد دارد. سوال این است که این اعتیاد در کوتاه و بلند مدت چه اثراتی روی رابطه خواهد داشت؟
- مقاله مرتبط: ازدواج با معتاد
- مقاله مرتبط: “ازدواج با معتاد به گل”
1_ تاثیر روی رابطه جنسی
بله، متاسفانه تا امروز تحقیقات مختلف تایید کرده‌اند که اعتیاد به تریاک، ماری جوانا، الکل و… می‌تواند روی میل و توان جنسی افراد، مخصوصا در درازمدت اثرات بدی داشته باشد. پس احتمالا باید از همین حالا برای این مشکل آماده شوید و آن را در نظر بگیرید.
2_ پرخاشگری
مورد بعدی این است که در اغلب مواقع افراد معتاد ممکن است بعد از گذشت مدتی دچار یک‌سری مشکلات روحی و روانی شوند. نتیجه بسیاری از این مشکلات روحی هم به طور مستقیم روی رابطه شما تاثیر دارد. مثلا ممکن است طرف مقابل شما دچار افسردگی شده یا اصلا به پرخاشگری و بدرفتاری روی بیاورد.
3_ تاثیر روی شما!
در هر حال زمانی که با یک انسان ناسالم رابطه داشته باشید، دائم رفتار و شرایط او روی شما تاثیر خواهد داشت. بنابراین باید اینطور در نظر بگیرید که احتمالا اعتیاد طرف مقابل قرار است به طور مداوم حال و احساس شما را تحت تاثیر قرار داده و انگیزه و کیفیت زندگی‌تان را کاهش بدهد.
آیا امید به ترک اعتیاد فرد وجود دارد؟
متاسفانه بسیاری از افراد با امید به اینکه می‌توانند طرف مقابل را تغییر بدهند، با او وارد رابطه می‌شوند یا رابطه‌شان را ادامه می‌دهند. اما در روانشناسی به این موضوع اشاره شده که به هیچ عنوان نباید به “تغییر بعد از ازدواج” امید داشته باشید. پس اگر وارد رابطه‌ای می‌شوید، همین حالا فرد را به همان شکلی که هست پذیرفته و قبول کنید که این اعتیاد قرار است تبعات بسیار زیادی برای شما داشته باشد! (مگر اینکه نخواهید وارد رابطه شوید.)
در رابطه با فرد معتاد چه کنیم؟
در واقع سوال اصلی این است که شما در رابطه‌تان با خودتان چه کنید؟ زمانی که شما به رابطه با یک معتاد تن داده‌اید، صرفا 2 انتخاب در مقابل خودتان گذاشته‌اید:
- یا در رابطه با امیدهای واهی مانده و عملا زندگی خودتان را فدای یک هدف نادرست یا شخصی کنید که برای شما ارزشی قائل نیست.
- یا از رابطه خارج شده و قبول کنید که هر کسی باید تبعات تصمیماتش را بپذیرد.
اگر وعده به ترک اعتیاد داد چه؟
البته که ترک اعتیاد نیاز به یک انگیزه درونی دارد. یعنی وقتی فرد آنقدر از اعتیادش منزجر نشده باشد که به خاطر خودش از آن دست بکشد، احتمال بازگشتش به سمت آن کم نیست. اما در هر حال اگر هم فرد به خاطر شما وعده به ترک اعتیاد داد:
- اول از همه باید سریعا آن را عملی کند. پس بهانه‌هایی مثلِ این دفعه آخر است و… پذیرفته نیست.
- در درجه دوم همانطور که در مقاله ازدواج با معتادی که ترک کرده گفته شد، بدانید این فرد در هر حال تا آخر عمر نسبت به مواد مخدر ضعف دارد.
علاوه بر این نکته مهم اینجاست، حتی اگر فرد مورد نظر شما به طور کامل اعتیاد را شکست بدهد، او تازه شبیه به یک فرد عادی محسوب میشود! بنابراین حالا باید تازه به بررسی میزان تفاهمی که با او دارید، اختلافاتی مثل “اختلاف سنی”، مذهبی و… بپردازید. در این مسیر قطعا مراجعه به جلسات مشاوره پیش از ازدواج بهترین انتخاب است.
طی این جلسه‌ها مشاور با کمک بیشتر از چند 100 سوال تستی و البته چندین جلسه مصاحبه فردی و دو نفره، میزان سازگاری شما در مسائل مختلف را سنجیده و ریسک‌های رابطه‌تان را بررسی می‌کند. بنابراین حتما به این جلسات بروید و اجازه بدهید متخصص از دیدگاه روانشناسی رابطه‌تان را مورد بررسی قرار بدهد.
خلاصه: در روانشناسی به هیچ عنوان ازدواج با فرد معتاد تایید نمی‌شود. همینطور از نظر روانشناسی یک معتاد نمی‌تواند عاشق واقعی شود، در بهترین حالت او دچار شیفتگی است. یعنی دوست داشتن همراه با تمایل جنسی اما بدون صمیمیت و تعهد واقعی.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله به این سوال بسیار مهم پاسخ دادیم که آیا معتاد عاشق میشود؟ همینطور اینکه آیا امیدی به تغییر فرد معتاد بعد از ازدواج هست یا نه؟ در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات آن را مطرح کنید تا روانشناسان پل پاسخگوی‌تان باشند.
