شاید اگر با خانم‌ها یا آقایان چند نسل قبل صحبت کنید، به شما بگویند که ازدواج با معلول یک کار نیک و پسندیده است و بسیار هم ثواب دارد. اما زمانی که نظر روانشناسی را بخواهید، جواب متفاوت خواهد بود! در واقع بنابر نظر روانشناسی اگر بدون در نظر گرفتن ریسک‌ها و نکات مهم وارد رابطه شده و بعد از مدتی آن را ترک کنید، نه‌تنها به خودتان که تا به طرف مقابل هم آزار رسانده‌اید. بنابراین بهترین انتخاب این است که از همین حالا تمامی نکات مرتبط با این ازدواج را بدانید تا بتوانید یک تصمیم محکم بگیرید!
آیا ازدواج با معلول منع روانشناسی دارد؟
به طور کلی ازدواج‌های کمی هستند که روانشناسی آنها را منع می‌کند. نکته اینجاست که این ازدواج (با معلول) به خودی خود منعی ندارد اما قبل از قطعی کردن تصمیم‌تان باید یک‌سری مشکلات احتمالی آن را بشناسید و نکات مهمی را در موردش بدانید. پس در ادامه سعی می‌کنم این نکات را به شما توضیح بدهم.
1_ این افراد مستعد مشکلات روحی روانی هستند
نه همه معلولان ولی خب بعضی از آنها بیشتر از بقیه انسان‌ها مستعد مشکلات روحی-روانی هستند. یعنی ممکن است است دچار افسردگی، اضطراب، استرس و حتی پرخاشگری شوند. پس در درجه اول این نکته را در نظر بگیرید و بدانید که قطعاً تعامل با افراد معلول نسبت به تعامل با افراد عادی نکاتی را دارد. با توجه به حساسیت موضوع پیشنهاد می‌کنم در جلسات مشاوره پیش از ازدواج از روانشناس بخواهید کمی بیشتر در مورد این موضوع حساسیت نشان بدهد.
نکته: اگر در حال حاضر فرد دچار یک بیماری روحی مثل افسردگی یا همان پرخاشگری است بهتر است وارد این رابطه نشوید یا حداقل این موضوع را با روانشناس در میان بگذارید تا در نمره نهایی ریسک ازدواج لحاظش کند.
2_ شما مسئول به دوش کشیدن مشکلات آنها هستید
در حالت عادی، چه در ازدواج مدرن و چه در ازدواج سنتی، زن و مرد یک‌سری وظایف و نقش‌های مشخص‌شده دارند. اما وقتی صحبت از ازدواج با معلول به میان می‌آید، قطعا می‌دانید که معلولان نمی‌توانند تمامی وظایف یک زن و مرد عادی را اجرا کنند. به زبان دیگر اگر در حال ازدواج با یک معلول آقا هستید، به عنوان یک خانم جنبه‌هایی از معلولیت مرد که فرد به دلیل آن معلولیت امکان انجام وظایف و مسئولیت‌هایش در زندگی را ندارد، بر عهده شما خواهد بود. اگر هم با یک خانم معلول در حال ازدواج هستید بدانید که علاوه بر کار و پول درآوردن باید بخشی یا همه کارهای منزل را انجام بدهید. در ضمن اگر معلولیت فرد مورد نظر شما زیاد باشد ممکن است بخشی از کارهای شخصی او هم به شما محول شود. مثلاً حمام کردن یا به پزشک بردنش.
3_ مجبورید انتظارات‌تان را کاهش بدهد
نکته بعدی موضوع انتظارات است. در واقع در جلسات مشاوره پیش از ازدواج یکی از اهداف مشاور این است که مشخص کند چقدر انتظارات شما با یکدیگر نزدیک است. مثلا اینکه اگر خانم دوست دارد در یک ویلای بزرگ زندگی کند، آقا هم از زندگیش چنین انتظاری دارد یا در نظرش زندگی در یک خانه پنجاه متری کوچک ایده‌آل است؟
اما در مورد ازدواج با معلول صرفاً دیگر بحث نزدیک بودن انتظارات نیست. بحث این است که شما مجبورید بخشی از انتظارات‌تان را کاهش بدهید. مثلاً شاید مجبور شوید از بخش زیادی از انتظارات مالی‌تان بگذرید یا شاید در مورد تفریح کردن، بیرون رفتن، مسافرت رفتن، دید و بازدیدها و… گذشت کنید.
3_ باید انتظارات‌تان در رابطه جنسی را هم کاهش بدهید!
چه به عنوان خانم و چه به عنوان آقا شاید نتوانید از فرد مقابل انتظار داشته باشید که مثل یک انسان عادی با شما رابطه جنسی برقرار کند. البته این موضوع الزامی نیست و صرفا در حال بررسی احتمالات هستیم. چون در بعضی از معلولیت‌ها هم این قضیه مشکل‌ساز نمی‌شود.
4_ باید نگاه و کنایه مردم را تحمل کنید
اول از همه ممکن است در اطرافیان و اقوام خودتان افرادی پیدا شوند که به شما نیش و کنایه زده یا حتی از سر دلسوزی سعی کنند شما را از تصمیم‌تان برای ازدواج با معلول منصرف کنند. در درجه دوم هم ممکن است حین راه رفتن در خیابان با نگاه سنگین ره‌گذران روبرو شوید. اگر حتی فکر کردن به این موارد برای‌تان سخت است بدانید که احتمالاً نباید این رابطه را جدی کنید یا حداقل قبلش اجازه بدهید روانشناس به شما کمک کند.
5_ در مورد فرزندآوری و فرزندپروری به مشکل می‌خورید
اینکه دقیقاً قرار است به چه مشکلاتی بر سر فرزندآوری و فرزندپروری بخورید، به میزان معلولیت فرد مقابل برمی‌گردد. اما همان‌طور که می‌دانید در درجه اول ممکن است بعضی از افراد معلول واقعاً توانایی باردار کردن همسرشان/باردار شدن از همسرشان را نداشته باشند. علاوه بر این ممکن است اصلاً با مشکلات ژنتیکی روبرو شده و متخصصان ژنتیک به شما بگویند که نباید بچه‌دار شوید!
در درجه بعدی حتی اگر بچه‌دار هم شدید، قطعا نمی‌توانید انتظار داشته باشید همسر معلول‌تان به اندازه شما در فرآیند فرزندپروری، کمک‌حال‌تان باشد. پس در مورد این موضوعات حسابی فکر کنید.
نکاتی برای ازدواج با معلول
خب تا اینجا ریسک‌ها و مشکلات احتمالی چنین رابطه‌ای را برای‌تان روشن کردم. در ادامه می خواهم به چند نکته مهم اشاره کنم که قبل از جدی کردن تصمیم‌تان برای ازدواج با یک انسان معلول باید بدانید.
1_ در مورد معلولیت و محدودیت‌های او سوال کنید
اول از همه پیشنهاد می‌کنم حسابی در مورد معلولیت‌هایی که فرد مقابل دارد و در نتیجه محدودیت‌هایی که برایش به وجود می‌آید، اطلاعات‌تان را بالا ببرید. مثلا ممکن است فرد مقابل اصلاً توانایی برقراری رابطه جنسی نداشته باشد یا اینکه در آینده با مشکلات بیشتری روبرو شود و… . یادتان باشد هر کدام از محدودیت‌های او ممکن است باعث افزایش وظایف شما شود.
2_ لطفاً از سر دلسوزی ازدواج نکنید
یکی از نکاتی که در جلسات مشاوره پیش از ازدواج به آن توجه می‌شود، انگیزه ازدواج هر کدام از طرفین است. با توجه به اینکه در روانشناسی چیزی به اسم “انگیزه های غلط ازدواج” داریم، روانشناس به این موضوع توجه زیادی می‌کند. چراکه اگر انگیزه هر کدام از شما اشتباه و نامناسب نامناسب باشد، می‌تواند به طور کلی رابطه را به سمت شکست ببرد. حالا در این میان اگر انگیزه شما دلسوزی باشد، روانشناس پیشنهاد می‌کند این رابطه را جدی نکنید! چراکه بعد از مدتی این انگیزه و دلسوزی از بین رفته، نگاه‌تان منطقی‌تر شده و ممکن است از تصمیم‌تان پشیمان شوید.
3_ به جلسات مشاوره پیش از ازدواج بروید
ببینید، فارغ از اینکه فرد مقابل شما یک انسان معلول است یا یک انسان عادی، لازمه یک ازدواج موفق چیزهایی مثل تفاهم است. اصولا در جلسات مشاوره پیش از ازدواج روانشناس با توجه به تخصص و دانشی که دارد و البته به کمک ابزارهایی مثل تست‌های روانشناسی، به‌شکل دقیق میزان تفاهم و اختلاف‌های شما را می‌سنجد. بنابراین تصور نکنید تنها چالش این ازدواج معلول بودن طرف مقابل است و حتماً به جلسات مشاوره پیش از ازدواج بروید تا روانشناس ریسک شکست و موفقیت رابطه را برای‌تان مشخص کند.
در ضمن با توجه به حساسیت رابطه‌تان، مشاور حتما موضوع معلول بودن طرف مقابل و نکات مربوط به آن را در نظر میگیرد.
4_ مراقب رفتارتان باشید!
رفتار کردن با معلولان خودش اصول خاصش را دارد که باید حتماً در مورد آن مطالعه کنید یا از روانشناسان کمک بگیرید. اما اگر بخواهم به 2 تا از مهم‌ترین نکات اشاره کنم، باید اینطور بگویم:
اول از همه اینکه نباید به آنها این احساس را بدهید که برای‌شان دلسوزی می‌کنید و از سر ترحم رابطه‌تان را برقرار کرده‌اید.
در درجه دوم هم اینکه نباید مشکلات‌شان را کوچک جلوه دهید و سعی کنید با گفتن جملاتی مثل ((این موضوعِ مهمی نیست و خیلی‌ها این معلولیت را دارند و غیره)) آنها را درک کنید! چراکه این عمل نتیجه معکوس داشته و نشان می‌دهد که واقعا درک‌شان نمی‌کنید. به زبان دیگر، درک مشکلات و دردی که آنها دارند قطعاً از عهده من و شما خارج است، پس نیازی به عادی‌سازی و کم‌اهمیت جلوه دادن مسائل نیست.
5_ با هم گفت‌وگو کنید
بخش زیادی از اینکه چطور با فرد مقابل رفتار کنم، در گفت‌وگو های شخصی مشخص می‌شود. بنابراین حتماً مثل هر رابطه موفق دیگری باید زمانی از روز یا هفته‌تان را برای گفت‌وگو با هم بگذرانید تا بیشتر هم‌دیگر را بشناسید.
6_ زندگی دو نفره را با میدان فداکاری اشتباه نگیرید!
در آخر هم یادتان باشد که شما قرار نیست در این رابطه دائم فداکاری کنید. چراکه با فداکاری کردن احتمالاً در نهایت به خودتان آسیب می‌زنید. به همین دلیل است که باید از همان ابتدا با ریسک‌های این ازدواج آشنا شده و وظایف خودتان را بدانید و بدانید که قرار نیست بیشتر از چیزی که باید در این رابطه از خودتان مایه بگذارید.
خلاصه ازدواج با معلول یکی ازدواج حساس است و با توجه به اینکه ریسک‌ها و مشکلات زیادی دارد، ممکن است ساده‌انگاری در ابتدای شکل‌گیری رابطه باعث شود به زودی در آن به شکست بخورید. بنابراین مهم است که از همین حالا به‌شکل دقیق با تمامی ریسک‌های این رابطه آشنا شده و شرایط خودتان بعد از رابطه را بدانید. در جلسات مشاوره پیش از ازدواج به این نکات هم توجه شده و مشاور تمامی موضوعات را بررسی می‌کند.
کلام آخر
خب به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله فهمیدیم که ازدواج با معلول چه ریسک‌ها و مشکلاتی دارد و چطور باید در مورد این ازدواج رفتار کنید. در آخر اگر سوال و نظری دارید در بخش نظرات منتظر شما عزیزان هستم. در ضمن سوالات‌تان را روانشناسان پُل پاسخ خواهند داد.
