وظایف زنان در زندگی مشترک چیست؟ متاسفانه هنوز هم در بسیاری از خانواده‌ها، به خصوص در جوامع سنتی، خانواده‌هایی که فرزند دختر دارند، تصورات اشتباهی درباره وظایف زنان پس از ازدواج، به فرزندان خود القا می‌کنند. در خانواده معمولاً فرزند پسر با هدف مستقل بودن، شجاع بودن و مدیریت کردن، تربیت می‌شود. اما در مقابل، فرزند دختر با جملاتی نظیر «مسئولیت اصلی تو کارهای مربوط به داخل منزل است.»، «استقلال مالی و سواد اقتصادی برای مردهاست.» و «همیشه قانع و سازگار باش.» بزرگ می‌شوند.
اما این طرز تفکرات تا چه اندازه نیازهای زندگی مشترک را برآورده می‌کند؟ وظایف زن محدود به تفکرات رایج است؟ درک نادرست از زندگی مشترک موجب می‌شود که افراد پس از ازدواج، با تعارض یا مشکلات زیادی رو به رو شوند. در این مقاله با هدف افزایش آگاهی، به وظایف زنان در زندگی مشترک می‌پردازیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
- بیشتر بخوانید: حسرت دوران مجردی
آیا نسخه یکسانی برای تمام زوج‌ها وجود دارد؟
در علم روانشناسی بیان می‌شود که چگونگی تقسیم وظایف بین زوجین، به توافق بین آن‌ها بستگی دارد. در حقیقت نمی‌توان هیچ نسخه یکسانی برای همه نوشت و هر زوجی بسته به شرایط زندگی خود، درمورد چگونگی تقسیم وظایف تصمیم می‌گیرند. به عنوان مثال حتی ممکن است در یک خانواده بر خلاف کلیشه‌های رایج، مرد مسئولیت‌های مربوط به داخل خانه و زن وظایفه بیرون از خانه را به عهده بگیرد و هر دو از این شیوه راضی باشند؛ چون نسبت به آن توافق دارند.
نکته مهم اینجاست که زوج‌ها باید در مورد این موضوع به گفتگوی سالم بپردازند، انتظارات و خواسته‌های خود را بیان کنند و مسئولیت‌های زندگی مشترک را به طور روشن و واضح تقسیم بندی کنند. در بسیاری از مواقع، مشکل نه در نحوه تقسیم بندی مسئولیت‌ها، بلکه ناشی از عدم گفتگو و توافق است. موضوع تقسیم وظایف را نباید بی‌اهمیت تلقی کنیم و نباید بدون در نظر گرفتن شرایط خاص زندگی خود، از نسخه دیگران استفاده کنیم.
وظایف زنان در زندگی مشترک چیست؟
در این بخش، اصلی‌ترین وظایف زنان را بیان می‌کنیم؛ وظایفی که گاهی در سایه قرار می‌گیرند و توجه کم‌تری به آن‌ها می‌شود. آشنایی با مسئولیت‌های مهم و گفتگو با همسر برای توافق در مورد وظایف، کیفیت زندگی مشترک را افزایش خواهد داد. (اگر آقا هستید و به دنبال مواردی همچون ظرف شستن و پختن قرمه‌سبزی می‌گردید، لطفا زنگ مقاله بغلی را بزنید!)
۱. همسرش را بی قید و شرط دوست داشته باشد.
انسان‌ها وارد رابطه می‌شوند تا دوست داشته شوند و مورد احترام باشند؛ رابطه محل امنیت و آرامش است. بنابراین مهم‌ترین وظیفه زن این است که همسرش را بی قید و شرط دوست داشته باشد. محبت خالصانه و قدردانی، کیفیت رابطه را افزایش می‌دهد و رشته‌های صمیمیت را استحکام می‌بخشد. بسیار مهم است که طرفین رابطه، متوجه و قدردان زحمات یکدیگر برای رشد و بالندگی کودک رابطه باشند؛ بی‌توجهی مداوم فرد مقابل را به سمت انفعال پیش می‌برد.
۲. همدل باشد.
در تفکرات قدیمی‌تر گفته می‌شود که مرد قدرتمند است، به کسی نیاز ندارد و درخواست کمک از جانب مرد به معنای شکستن غرور اوست؛ اما همه ما به حمایت و همدلی نیاز داریم. همه ما ممکن است گاهی روزهای سختی را بگذرانیم و به یک آغوش حمایت‌گر یا جملات دلگرم کننده نیاز داشته باشیم. تفکراتی که مرد را یک فرد دائماً قوی توصیف می‌کند، آن‌ها را به رنج‌های روانی دچار می‌کند. زیرا با یافتن کوچک‌ترین ضعفی، به خود سرزنشی زیاد رو می‌آورند و همین موضوع می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.
بنابراین یکی از وظایف زنان در زندگی مشترک، همدلی نسبت به همسر است؛ این‌که به بگویید لازم نیست همیشه قوی و بی‌نقص باشد و بروز احساسات یا تبدیل فشار‌های روزمره به کلمات، او را ضعیف نشان نخواهد داد. کمک کردن به همسر و درک شرایط او، به کیفیت رابطه کمک خواهد کرد.
۳. مسائل خصوصی را در کانون خانواده نگه دارد.
معمولاً زن‌ها نیاز بیش‌تری به درددل کردن یا بیان مشکلات زندگی به دیگران دارند. اما باید بدانیم که بیان مسائل مربوط به کانون خانواده، نقاط ضعف همسر، بحث و گفتگو‌ها و تعارض‌ها، کمکی به حل آن نخواهد کرد. اعتماد یکی از مهم‌ترین عناصر برای حفظ و کیفیت رابطه است و خارج کردن مسائل خصوصی از کانون خانواده، عنصر اعتماد را به خطر می‌‌اندازد.
باید این حقیقت را به خودمان یادآور شویم که حل مشکلات و ناراحتی‌های بین ما و شریک عاطفی، فقط در دستان خودمان است. بنابراین غیبت کردن از همسر، دعوا کردن با او در مقابل دیگران و صحبت کردن درباره نقاط ضعف یا اشتباهات همسر با نزدیکان و دوستان، نه تنها تاثیری در رفع مشکلات نخواهد داشت بلکه به مرور اعتماد و صمیمیت را کاهش می‌دهد.
۴. برای ایجاد رشته‌های صمیمیت تلاش کند.
همان‌طور که در مقالات قبلی هم بیان کردیم، افزایش کیفیت رابطه به تلاش هر دو طرف نیاز دارد. بنابراین یکی از وظایف زن، آگاهی نسبت به مسئولیت خود در برقراری رشته‌های صمیمیت و تلاش برای انجام این مسئولیت است. راه‌های افزایش صمیمیت، به علائق و شخصیت شریک عاطفی بستگی دارد و تمام موارد بیان شده در این بخش، راه‌هایی برای افزایش صمیمیت به شمار می‌آید.
۵. شنونده خوبی باشد.
همه ما به یک شنونده‌ی همدل نیاز داریم؛ کسی که شروع به قضاوت یا نصیحت نمی‌کند، نسبت به شنیدن صحبت‌های ما مشتاق و متمرکز است و در آینده از جملات بیان شده، بر علیه ما استفاده نخواهد کرد. فضای سرگرم‌کننده و جذابی مثل شبکه‌های اجتماعی، ما را به سمت بی‌حوصلگی و عدم تمرکز پیش برده است. اما تمرکز در افزایش کیفیت روابط، نقش پررنگی ایفا می‌کند؛ زیرا یکی از عناصر گفتگوی سالم است و ما را به یک شریک عاطفی همدل و شنونده خوب تبدیل می‌کند.
۶. از شریک عاطفی خود حمایت کند.
هنگامی که وارد زندگی مشترک می‌شوید، در کنار فردی دیگر، برای دستیابی به آرزو‌ها، اهداف و خواسته‌های مشترک، تلاش می‌کنید. بنابرین یکی از وظایف زنان در زندگی مشترک، این است که از همسر خود حمایت کنند و در تحقق اهداف فرد مقابل، همکاری و همدلی داشته باشند. همسر شما خوشحال می‌شود در قدم‌هایی که برای افزایش کیفیت زندگی برمی‌دارد، شما را مثل یک هم تیمی در کنار خود داشته باشد.
۷. به درخواست‌های عاطفی همسر خود بی‌اعتنا نباشد.
در مقاله «دلایل سرد شدن رابطه عاطفی»، به موضوع درخواست عاطفی پرداختیم. درخواست عاطفی، شامل تمام خواسته‌هاییست که طرفین رابطه از یکدیگر دارند؛ از درخواست یک لیوان آب، تا پیشنهاد رفتن به گردش در آخر هفته. بی‌توجهی مداوم به درخواست‌های عاطفی، صمیمیت و علاقه بین زوج‌ها را کاهش می‌دهد و رابطه را به سمت سرد شدن پیش می‌برد. بنابراین یکی از وظایف زن این است که نسبت به درخواست‌های عاطفی همسر خود توجه داشته باشد و اگر به هر دلیلی با پیشنهاد مطرح شده موافق نیست، درباره آن گفتگو کند.
۸. احترام بگذارد.
صمیمیت و نزدیکی طرفین رابطه به یکدیگر، بسیار نکته مثبتی محسوب می‌شود اما گاهی به مرز باریک بین بی‌احترامی و صمیمیت زیاد، توجه نمی‌کنیم. نباید فراموش کنیم که همه انسان‌ها دوست دارند مورد احترام باشند و در کنار صمیمیتی که با شریک عاطفی خود داریم، باید برای او احترام و ارزش قائل باشیم. نکته مهم بعدی این است که تعداد دعواهای بین زوجین کیفیت رابطه را مشخص نمی‌کند، بلکه نوع دعوا کردن آن‌ها، معیار سنجش سلامت رابطه است.
زوج‌هایی که در بحث‌ها و تعارض‌ها، شروع به پرخاشگری و بی‌احترامی می‌کنند، دست به توهین یا تحقیر می‌زنند و از کلمات نامناسب یا ناسزا استفاده می‌کنند، سلامت رابطه خود را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهند.
۹. درک و پذیرش داشته باشد.
اکثر ما فکر می‌کنیم درک‌کننده‌های خوبی هستیم! اما ممکن است به طور درست و کامل با مفهوم «درک کردن» آشنایی نداشته باشیم. درک طرف مقابل، یعنی کاملاً خودمان را به جای او تصور کنیم و خود را در شرایط و وضعیت او قرار دهیم. در این صورت است که می‌توانیم علت رفتارهای فرد مقابل را تحلیل کنیم و واکنش‌های مناسب‌تری داشته باشیم. (البته منظور از درک کردن، تسلیم شدن در مقابل همه‌چیز و همه کس نیست؛ بلکه هدف، ارزیابی بهتر شرایط و انجام دادن واکنش درست و بالغانه است.)
اصل «پذیرش» نیز اهمیت بسیار زیادی دارد و یکی از لازمه‌های رفتار بالغانه می‌باشد. تنها هنگامی که اتفاقات و شرایط ایجاد شده را بپذیریم، رفتار منطقی خواهیم داشت. عدم وجود پذیرش، ما را در دام نارضایتی مداوم و تلاش برای تغییر دیگران گرفتار می‌کند.
۱۰. به همسر خود وفادار باشد.
کشف بدن و ذهن آدم‌های جدید همیشه هیجان‌انگیز است و در همه ما وسوسه تجربه رابطه‌های جدید وجود دارد؛ وقتی این وسوسه را می‌پذیریم، یاد می‌گیریم که چگونه به آن پاسخ دهیم. در حقیقت بودن در رابطه‌های صمیمی عمیق زمانی امکان پذیر است که آن‌قدر بزرگسال باشیم تا بتوانیم وسوسه‌ها را ببینیم اما آن‌ها تبدیل به رفتار نکنیم. بدانیم که همه ناکامل هستند و وسوسه تجربه هیجانات و شور اولیه، ما را به سمت شروع روابط جدید سوق می‌دهد.
وفاداری یکی از وظایف هر دو طرف رابطه می‌باشد؛ که در نتیجه آن، اعتماد و صمیمیت افزایش پیدا می‌کند و سلامت رابطه افزایش خواهد یافت. عنصر «اعتماد» یک موضوع بسیار مهم در روابط است و وفاداری لازمه آن است.
۱۱. نظر همسر خود را جویا شود.
بسیار زیباست که تصمیم‌گیری‌های مهم، با هم‌فکری و نظر هر دو طرفِ رابطه انجام شود. هنگامی که درمورد یک موضوع مهم نظر همسر خود را جویا می‌شویم، در حقیقت به او می‌گوییم «تو برای من ارزشمند هستی و برای نظرت احترام قائلم.» هم‌فکری و گفتگو در مورد موضوعات مختلف، به افزایش رشته‌های صمیمیت نیز کمک خواهد کرد و انتقال حس اهمیت قائل شدن برای فرد مقابل، کیفیت رابطه را افزابش می‌دهد.
۱۲. صبور باشد.
صبر در تمام مراحل زندگی به خصوص در زندگی مشترک، یک اصل مهم و بسیار کمک‌کننده است. صبوری یکی از لازمه‌های بالغ شدن در تمام زمینه‌هاست و به انتخاب واکنش مناسب یا مدیریت شرایط، کمک می‌کند. (در مقاله بلوغ عاطفی، به موضوع صبوری در مقابل هیجانات و سپس کنترل آن‌ها پراختیم.) زندگی مشترک، می‌تواند سرشار از موقعیت‌های دشوار، شرایط غیر قابل پیش‌بینی یا تعارض‌های گوناگون باشد و صبور بودن به ما کمک می‌کند تا از این موقعیت‌ها بهتر گذر کنیم.
۱۳. امورات مربوط به داخل منزل را برنامه‌ریزی کند.
همان‌طور که در بخش ابتدایی بیان کردیم، انجام کارهای منزل به توافق بین طرفین بستگی دارد؛ اما در بسیاری از خانواده‌ها، مسئولیت اصلی کارهای داخل منزل با زنِ خانه است. بنابراین، یکی از مسئولیت‌های زن، می‌تواند این باشد که درمورد وظایف مربوط به داخل منزل، برنامه‌ریزی کند و درباره تقسیم کارهای روزمره، مدیریت لازم را انجام دهد. البته در مقاله «وظایف مردان در زندگی مشترک» به اهمیت همکاری در کارهای منزل پرداختیم.
۱۴. در تربیت فرزندان، نقش خود را به خوبی ایفا کند.
تربیت فرزندان به همکاری و مسئولیت پذیری هر دو والد نیاز دارد؛ اما در این‌جا به وظیفه زن در قبال فرزندان می‌پردازیم. بچه‌دار شدن و تربیت صحیح و اصولی فرزندان، یک تصمیم بسیار مهم است و به آگاهی نیاز دارد. نقش مادر بسیار تعیین کننده می‌باشد؛ ایجاد دلبستگی ایمن با فرزند، آشنایی با توانایی و نیازهای کودک در سنین متفاوت، یادگیری زبان کودک و صرف زمان با کیفیت با او و …، از مسئولیت‌های مهم مادر در قبال فرزندان است. بنابراین آشنایی درست با مقوله فرزند پروری و مسئولیت‌پذیری درباره این موضوع، یکی از وظایف مهم والدین، به خصوص مادر، می‌باشد.
۱۵. برای خودش ارزش و اهمیت قائل باشد!
در اکثر خانواده‌ها، فرزند دختر با شعار «بی‌عیب و نقص و فداکار باش.» بزرگ می‌شوند و هنگامی که در نقش همسر قرار می‌گیرند، خود را از یاد می‌برند. یکی از وظایف زن این است که برای آدم درونی‌اش ارزش قائل باشد، علائق و تفریحات خود را کم‌اهمیت تلقی نکند، و به طور مداوم اهداف و آرزوهای خود را برای خانواده فدا نکند. زنی که برای خودش وقت می‌گذارد و عزت نفس بالایی دارد، می‌تواند همسر و مادر بسیار بهتری باشد. بنابراین فداکاری مداوم را کنار بگذارید و گاهی به ارزش‌های دیکته شده، نگاه دیگری داشته باشید.
جمع بندی
به پایان مقاله «وظایف زنان در زندگی مشترک» رسیدیم. برای تکمیل این موضوع شما را به شنیدن اپیزودهای «عشق» و «درباره چهار نفر» از پادکست رادیو راه مجتبی شکوری دعوت میکنم. این اپیزودها به ما درک روشن‌تری نسبت به مسیر پر پیچ و خم زندگی مشترک و تفاوت‌های شخصیتی خواهد داد. افزایش آگاهی در تمام زمینه‌ها، مسیر پیش رو را روشن‌تر می‌کند و کیفیت روابط و به طور کلی، زندگی را افزایش خواهد داد.
تقسیم وظایف در خانواده شما چگونه است؟ با همسر خود در این‌باره توافق دارید؟
نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
منابع:
۶ پاسخ
یکی از بحث‌های اساسی من با همسرم اینه که مسائل خصوصیمون رو برای خانوادش تعریف میکنه. بارها بهش گفتم از این کارش ناراحت میشم اما باز هم تکرار میکنه. چیکار کنم؟
سلام امیر جان
یکی از مسائل مهم در زندگی مشترک اینه که حد و مرزهای روشنی برای موضوعات مختلف مشخص کنیم. لازمه که در این باره گفتگوی سالم داشته باشید و واضح و شفاف بیان کنید که تمایل دارید چه مسائلی بین خودتون بمونه و با کسی در میون گذاشته نشه. اگه با گفتگو مشکل حل نشد، شاید لازم باشه از روانشناس کمک بگیرید.
همسر من زیاد شاداب نیست و حوصله نداره به خودش برسه. حس میکنم حوصله من رو هم نداره. اما چیز زیادی ازش نمیخوام و دوست دارم وقتی از سرکار برمیگردم، زنم با نشاط باشه. میتونه علائم افسردگی باشه؟
سلام علی جان
به صرف شاداب نبودن نمیشه تشخیص قطعی افسردگی داد؛ اما بله ممکنه یکی از نشانه‌های افسردگی باشه. برای اطلاعات بیشتر به مقاله‌ی «نشانه‌های افسردگی» مراجعه کنید و در صورت امکان از روانشناس کمک بگیرید.
سه ساله که ازدواج کردم و حس میکنم همه مسئولیت‌های زندگی بر عهده منه. من هم مثل همسرم شاغلم اما مسئولیت کارای خونه هم با خودمه. باید با مشاور دربارش صحبت کنم؟
سلام مریم جان
اگر با همسرتون در این زمینه گفتگو داشتید و به نتیجه نرسیدید میتونید از روانشناس کمک بگیرید. گاهی مشکل از اینجاست که خواسته‌هامون رو واضح بیان نمی‌کنیم و فرد مقابل هم درک درستی از انتظارات ما نداره.