در دنیای امروز، با توجه به افزایش فشار تحصیلی و رقابت بین دانش‌آموزان، موضوع اهمالکاری تحصیلی به یکی از چالش‌های جدی در حوزه آموزش و پرورش تبدیل شده است. این مقاله با هدف بررسی علل، پیامدها و راهکارهای درمان این مسئله نوشته شده است.
اهمالکاری تحصیلی چیست؟
اهمالکاری تحصیلی به حالتی اطلاق می‌شود که فرد به طور منظم و مکرر از انجام وظایف تحصیلی خود غافل می‌شود. این حالت ممکن است در قالب عدم تکمیل تکالیف خانگی، عدم مطالعه برای آزمون‌ها، غیبت در کلاس‌ها یا فعالیت‌های آموزشی دیده شود. برخلاف آنچه برخی فرض می‌کنند، این حالت فقط به دانش‌آموزان تنبل و بی‌اعتنا محدود نمی‌شود. بسیاری از دانش‌آموزان بااستعداد و پرانرژی نیز ممکن است با این چالش روبرو شوند. اما چرا؟
تنبلی با اهمالکاری فرق می‌کند؟
بسیاری از مردم تنبلی را با اهمالکاری تحصیلی اشتباه می‌گیرند. در حالی که هر دو منجر به عدم انجام وظایف تحصیلی می‌شوند، اما دلیل و پیامدهای آن‌ها متفاوت است. در حالی که تنبلی نتیجه عدم تلاش یا علاقه است، اهمالکاری تحصیلی معمولاً نتیجه عوامل پیچیده‌تر و عمیق‌تر است.
ویژگی افرادی که درگیر اهمالکاری تحصیلی هستند چیست؟
- ترس از شکست: بسیاری از دانش‌آموزان ممکن است به دلیل ترس از شکست، وظایف تحصیلی خود را به تعویق بیندازند.
- کمال‌گرایی: برخی دانش‌آموزان به دلیل ترس از عدم دستیابی به استانداردهای بالا، وظایف خود را به تعویق می‌اندازند.
- اضطراب: اضطراب ممکن است باعث شود دانش‌آموزان وظایف تحصیلی خود را به تعویق بیندازند.
- خستگی روانی: برخی دانش‌آموزان ممکن است به دلیل حجم زیاد کار یا فشار زمان، وظایف خود را به تعویق بیندازند.
- کمبود مهارت‌های مطالعه یا سازماندهی: برخی دانش‌آموزان ممکن است به دلیل نبود مهارت‌های کافی در زمینه مطالعه یا سازماندهی، وظایف تحصیلی خود را به تعویق بیندازند.
تکنیک‌های مقابله با اهمالکاری تحصیلی
تکنیک‌های مقابله با اهمالکاری تحصیلی برای هر فرد یکسان نیست. ما انسان‌ها تفاوت‌های زیادی با یکدیگر داریم و دلیل وجود اهمالکاری تحصیلی در هر فرد نیز می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از تکنیک‌هایی که رایج هستند به شرح زیر ارائه می‌شوند:
- اهداف تحصیلی خود را به بخش‌های روزانه، هفتگی و ماهانه تقسیم کنید.
- اهداف خود را بر اساس انتظار دیگران یا حتی گذشته خود مشخص نکنید؛ تمامی اهداف باید بر اساس لحظه تنظیم شوند؛ بنابراین از تغییر یا حذف اهداف طی زمان نترسید.
- محیط و شرایط لازم برای تحقیق اهداف را در نظر بگیرید.
قوانین هدف‌گذاری
قانون مهم هدف‌گذاری که برای تعیین هدف در هر جهتی مثل تحصیل، زندگی شغلی و حتی زندگی شخصی کاربرد دارد، SMART نام دارد. هر حرف در این کلمه یک قانون را نشان می‌دهد:
S: Specefic
M: Measurable
A:achiveble
R: relevant
T: time-bound
۱. واضح و مشخص
هدف شما، فارغ از زمان و دلیل وجود آن، باید واضح و مشخص باشد. برای مثال: می‌خواهم در کنکور رتبه خوب بیاورم، یک هدف مشخص نیست؛ چون کلمه خوب یک مفهوم نسبی است. جمله می‌خواهم در کنکور رتبه زیر 1000 بیاورم یک هدف واضح و مشخص است.
۲. قابل‌اندازه‌گیری
هدفی که مشخص می‌کنید، باید طی زمان قابل‌اندازه‌گیری باشد. یعنی با اعداد و آمار بتوان آن را نشان داد. این قانون کمک می‌کند تا طی زمان، میزان پیشرفت در تحقیق هدف را بسنجیم.
۳. قابل‌دستیابی
هدف شما، باید قابل‌دستیابی یا به بیان دیگر، منطقی باشد. منظور از این قانون، این نیست که اجازه رؤیاپردازی ندارید! بلکه این قانون سعی می‌کند حقیقت را در چهارچوب رؤیاپردازی نگه دارد.
۴. مرتبط
اهداف شما باید با مسیر زندگی شما همسو و مرتبط باشند. برای مثال، اگر قصد دارید که یک مکانیک شوید، فهم و کسب نمره خوب در درس زیست‌شناسی مرتبط با مسیر زندگی شما نیست، بنابراین هدف درستی برای داشتن نیست.
۵. محدودیت زمانی
اهداف باید محدودیت زمانی داشته باشند. محدودیت زمانی نه‌تنها باعث می‌شود که کارها را به تأخیر نیندازید، همچنین باعث می‌شود تا فهم و درک بهتری نسبت به توانایی‌های خود کسب کنید.
روان‌درمانی و دارودرمانی برای اهمالکاری تحصیلی
برخلاف باور برخی افراد، اهمالکاری تحصیلی فقط نتیجه کمبود اراده یا تلاش نیست. بلکه، پژوهش‌ها نشان می‌دهند علل عمیق‌تر و پیچیده‌تری در پس آن وجود دارد. در صورت کشف وجود مشکلات یا اختلالات روحی روانی، اولویت همیشه با درمان مشکل جامع‌تر است، بنابراین در این شرایط باید به اختلال و مشکل فرد رسیدگی شود.
نکات مهم در اهمالکاری تحصیلی
تحصیل، مانند هر فعالیت چالش‌برانگیز دیگری در زندگی، نیاز به صبر و حوصله، پشتکار و صدالبته پشتیبانی دارد. اگر در پروسه تحصیل، با اهمالکاری تحصیلی مواجه شدید، فراموش نکنید که خستگی، بی‌حوصلگی و ازدست‌دادن انگیزه در مسیرهای طولانی زندگی، کاملاً طبیعی است. بسیاری از افرادی که با اهمالکاری تحصیلی مواجه می‌شوند، صرفاً با استراحت مناسب می‌توانند به فرایند طبیعی تحصیل برگردند.
کلام آخر
اهمالکاری تحصیلی چالشى است که بسیارى از دانش‌آموزان با آن روبرو هستند. بااین‌حال، با استفاده از تکنیک‌هاى مناسب، پشتکار و حمایت مناسب، این چالش قابل‌حل است.
منابع:
- Understanding Academic Procrastination | Psychology Today.
- Academic Procrastination: Examples, Consequences, Causes, and Solutions
- Effects of Procrastination on Academic Performance | Podar Blog.
