افسردگی بعد از مهاجرت یکی از رایج‌ترین مشکلات سلامت روان است که افراد زیادی در سراسر جهان آن را تجربه می‌کنند. در این مقاله مبانی این مشکل را بررسی خواهیم کرد تا زوایای مختلف آن واضح شود. در نهایت برای جلوگیری و مقابله با آن راهکارهایی ارائه خواهیم داد.
افسردگی بعد از مهاجرت چیست؟
فشارهای روانی موجود طی پروسه مهاجرت، می‌تواند به اشکال مختلفی سلامت روان مهاجران را تحت تاثیر قرار دهد. افسردگی بعد از مهاجرت یکی از این اشکال مختلف است که طی آن، فرد مبتلا پس از مهاجرت به دلیل غربت و استرس موجود، علائم افسردگی را از خود بروز می‌دهد.
افسردگی پس از مهاجرت، یک تشخیص بالینی نیست؛ با این حال با توجه به رشد چشمگیر میزان مهاجرت در جهان و پیچیدگی‌های خاص شرایط افرادی که آن را تجربه می‌کنند، بعید نیست که این تشخیص به لیست اختلالات روانی اضافه شود.
دلایل افسردگی بعد از مهاجرت
همانطور که می‌دانیم، افسردگی همیشه با یک دلیل مشخص بروز پیدا نمی‌کند. با این حال، با توجه به ماهیت و چالش‌های مهاجرت، می‌توان دلایل احتمالی مختلف را بررسی کرد.
قبل از بررسی این دلایل، می‌توان به این موضوع اشاره کرد که افراد با زمینه ژنتیکی یا سابقه ابتلا به بیماری‌های سلامت روان، بیشتر از بقیه مهاجران در معرض ابتلا هستند.
استرس
استرس به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در سلامت روان، می‌تواند منجر به اختلالات روانی یا بیماری‌های پزشکی بی‌شماری شود. نیاز به اشاره نیست که پروسه مهاجرت، حتی بدون چالش‌های غیرمنتظره بسیار استرس‌زا است.
هانس سلیه، پژوهشگر ملقب به پدر استرس بر اساس پژوهش‌هایی که انجام داد، جدولی از میزان استرس تولید شده از اتفاقات مختلف را دسته بندی و تدوین کرد. در این جدول مهاجرت به عنوان یک عامل استرس‌زا وجود ندارد؛ شاید به این دلیل که در زمان انجام تحقیقات توسط وی، مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی موردتوجه نبوده است.
با این حال، زندگی جدا از همسر، تغییر موقعیت مالی، پیشرفته برجسته شخصی، تغییر شرایط زندگی، تغییر محل اقامت و تغییر عادت خواب به تفکیک وجود دارند. با کنار هم گذاشتن این عوامل، 192 واحد استرس ایجاد می‌شود (80 الی 100 واحد منجر به مرضی‌شدن استرس می‌شود). همین عوامل، بدون در نظر گرفتن احتمال مشکلات مالی، درگیری یا مشاجره و بیماری، همین عوامل برای اثر منفی شدید بر سلامت روانی فرد کافی است.
تنهایی
احساس تنهایی به عنوان یک عامل قدرتمند در ابتلا به افسردگی بسیار موردتوجه است. احساس تنهایی، فارغ از تنها بودن یا نبودن فرد، می‌تواند بر وی تاثیر بگذارد اما مهاجران، فارغ از توانایی ارتباط گرفتن با افراد محلی، به دلیل تفاوت‌های فرهنگی معمولا احساس تنهایی را احساس می‌کنند.
غربت
احساس غربت به عنوان یک وضعیت روانشناختی، به عنوان احساس دور شدن از خانه، خانواده، فعالیت‌ها و مکان‌های موردعلاقه فرد شناخته می‌شود. طبیعتا مهاجرت منجر به دوری می‌شود و احساس غربت تا میزان زیادی طبیعی است.
شوک فرهنگی
آداب و رسوم ما از نحوه سلام و احوالپرسی با افراد تا نحوه مقابله با چالش‌ها و مشکلات، به نوعی در تمام زندگی ما رسوخ کرده‌اند. بسیاری از این آداب فرهنگی بخشی از شخصیت یا عادات ما شده‌اند و جلوگیری خودخواسته از پایبندی به آنها در فرهنگ جدید یا تلاش برای یادگیری و تطابق با فرهنگ جدید، منجر به شوک و سردرگمی فرهنگی می‌شود.
نشانه‌های افسردگی بعد از مهاجرت
با توجه به اینکه افسردگی بعد از مهاجرت یک تشخیص بالینی نیست؛ علائم افسردگی بالینی برای تشخیص گذاری در مهاجران مورداستفاده قرار می‌گیرند.
احساس غم و غصه به صورت مستمر، کاهش انرژی، فقدان علاقه و بی‌انگیزگی، اختلالات خواب و تغییر در اشتها به عنوان بخش مهمی از علائم موردتوجه هستند.
با توجه به علائم مختلف در انواع افسردگی، می‌توانید با مطالعه این مقاله اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دریافت کنید.
سایر مشکلات روحی بعد از مهاجرت
همانطور که گفته شد، مهاجرت می‌تواند منجر به انواع مختلفی از اختلالات روحی روانی شود. در ادامه این اختلالات را بررسی خواهیم کرد.
اختلالات اضطرابی
افرادی که با استرس شدید یا مستمر دست و پنجه نرم می‌کنند، احتمال ابتلا به اختلالات اضطرابی را دارند. استرس شدید تاثیرات زیادی بر بدن دارد که از بیماری‌های پزشکی تا اختلالاتی مثل اضطراب عمومی و تیک متنوع هستند. اختلالات اضطرابی در خیلی از مواقع به صورت همزمان با اختلالات دیگر بروز پیدا می‌کنند.
اختلالات خواب
استرس در کنار تغییرات محیطی که بر ساعت درونی بدن تاثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به اختلالات خواب شود. بی‌خوابی رایج‌ترین اختلال خواب است که استرس و اختلالات اضطرابی و افسردگی، به عنوان اصلی‌ترین دلایل آن شناخته می‌شوند.
سندرم اودیسه
سندرم اودیسه که با نام سندرم مهاجر نیز شناخته می‌شود، شامل مجموعه‌ای از علائم مرتبط با استرس مزمن، احساس افسردگی، دور افتادگی و دردهای بدنی می‌شود.
دردهای میگرنی، بی‌خوابی مزمن، تحریک پذیری، خستگی مفرط، ترس مستمر از برگشتن یا تبعید شدن به کشورهای دیگر، دردهای استخوانی، کاهش شدید عزت نفس و سومصرف تنباکو و الکل از نشانه‌های اصلی این سندرم هستند.
این سندرم برای اولین بار در مهاجران عراقی و سوری که به یونان پناهنده شده بودن دیده شد. پس از انجام تحقیقات موردنیاز و ثبت آن به عنوان یک مشکل روانشناختی-پزشکی، مشخص شد تعداد زیادی از مهاجرین در سراسر جهان از این سندرم رنج می‌برند.
درمان افسردگی بعد از مهاجرت
برای درمان افسردگی بعد از مهاجرت، از تکنیک‌های درمانی افسردگی بالینی به همراه تکنیک‌ها و درمان‌های تکمیلی با تمرکز بر فرایند اجتماعی شدن استفاده می‌شود.
روان‌درمانی بخش اصلی درمان افسردگی است که طی آن، متخصص بالینی با استفاده از انواع روان‌درمانی، بعد از کشف مشکلات شناختی موجود، سعی در ایجاد زاویه جدید برای فرد می‌کند. مدت زمان این پروسه درمانی با توجه به نیازهای مراجع و استمرار وی متغیر است. بر اساس آمار، شناخت-رفتار درمانی اثربخش‌ترین نوع روان‌درمانی برای افسردگی است.
دارودرمانی، در صورت نیاز، در کنار روان‌درمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد. در برخی از شرایط، با توجه به اخلال‌های ایجاد شده در مدارهای مغزی فرد، استفاده از دارودرمانی برای کنترل و بهبود علائم ضروری است. SSRIها رایج‌ترین داروی ضدافسردگی هستند که نسبت به بقیه داروها، عوارض جانبی کمتری دارند.
درمان‌های تکمیلی، معمولا با هدف افزایش شناسایی فرد درباره خود شکل می‌گیرند. درباره درمان افسردگی بعد از مهاجرت، اجتماعی شدن و پذیرش نقش در فرهنگ و جامعه جدید، اهمیت زیادی دارد. در بخش بعدی، این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد که برای جلوگیری از افسردگی بعد از مهاجرت نیز کاربرد دارند.
جلوگیری از افسردگی بعد از مهاجرت
راهکارها و تکنیک‌های ارائه شده در این بخش، بر اساس مشکلات و چالش‌های رایج مهاجران ارائه خواهد شد.
1- ارتباطات خود را حفظ کنید.
وصل ماندن به دوستان و آشنایان پس از مهاجرت، می‌تواند از احساس تنهایی و غربت جلوگیری کند. با توجه به اینکه مستقر شدن در کشور مقصد و ثبات مالی و دستیابی به حمایت اجتماعی در کشور غریب می‌تواند زمان‌بر باشد، حفظ ارتباطات به شما کمک خواهند کرد تا در تنهایی و غربت غرق نشوید!
2- ایرانی های شهر خود را کشف کنید!
بلافاصله بعد از مهاجرت، برقراری ارتباط با افراد محلی و دوست پیدا کردن می‌تواند دشوار باشد. با این حال، برقراری ارتباط با افرادی که مشکلات و چالش‌های مشابهی با شما دارند می‌تواند شروع خوبی باشد.
3- در خانه نمانید!
ایزوله شدن از جامعه، از بزرگ‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی است. علاوه بر این، فعالیت ورزشی سبک مثل پیاده‌روی علاوه بر تاثیرات مثبت بر سلامت پزشکی، تاثیرات زیادی بر سلامت روانی شما نیز دارد.
4- حضور فعال در جامعه داشته باشید.
بخش قابل توجهی از هویت ما، با نقشی که در جامعه داریم مشخص می‌شود. مهاجرت و تغییر این بخش از هویت می‌تواند منجر به استرس و سردرگمی هویتی شود که تاثیرات منفی زیادی بر سلامت روان دارد.
شغل می‌تواند به عنوان بخشی از نقش اجتماعی مورد اهمیت باشد. برای پیدا کردن شغل، سعی کنید تا جای ممکن شغلی را انتخاب کنید که علاقه‌های شما را تحریک می‌کنند.
ارتباطات اجتماعی و برقراری ارتباط با جوامع مختلف نیز می‌توانند به عنوان بخشی از نقش اجتماعی موردتوجه قرار گیرند. برای مثال عضویت در باشگاه کتابخوانی یا فعالیت‌های داوطلبانه، کمک زیادی به تشکیل ارتباطات اجتماعی دارد.
5- زبان و فرهنگ را یاد بگیرید.
مهاجران معمولا از چندین سال قبل از مهاجرت اقدام به یادگیری زبان می‌کنند. با این حال، فرهنگ کشور مقصد معمولا مورد غفلت قرار می‌گیرد. با یادگیری درباره کشور مقصد خود، می‌توانید زمینه برقراری ارتباط با جامعه را برقرار کنید.
علاوه بر این، زبان یادگرفته شده در کلاس درس، معمولا شکل رسمی آن زبان است در حالی که افراد بومی از شکل رسمی زبان استفاده نمی‌کنند. شما می‌توانید با برقراری ارتباط با مهاجرین دیگر یا با افراد محلی، زبان خود را تقویت کنید. زبان ابزار مهمی در برقراری ارتباط است و تحکیم مهارت‌های زبانی کمک زیادی به شما خواهد کرد.
6- از یک متخصص کمک بگیرید.
راهکارهای ذکر شده، ممکن است به دلایل مختلف و محدودیت‌ها برای شما کارساز نباشند. با کمک گرفتن از یک متخصص سلامت روان، قادر خواهید بود تا اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دریافت کنید و بهتر و هدفمندتر اقدام به مبارزه با افسردگی بعد از مهاجرت کنید.
یکی دیگر از چالش‌های مهاجرین، ناتوانی در برقراری ارتباط با متخصص سلامت روان به دلیل عدم تسلط به زبان است. حتی با وجود تسلط به زبان، تفاوت‌های فرهنگی می‌تواند مانع مستحکمی برای برقراری ارتباط با روانشناس باشد.
پلتفرم پل با ارائه خدمات روانشناسی آنلاین، دسترسی به بهترین متخصصین سلامت روان فارسی زبان از هرکجای جهان را برای شما آسان کرده است.
کلام آخر
مهاجرت یک پروسه دشوار و زمان‌بر است که می‌تواند منجر به مشکلات سلامت روان مختلفی شود. شناسایی مشکلات رایج و عوامل خطر کمک زیادی در جلوگیری از آنها خواهد کرد. در این مقاله افسردگی بعد از مهاجرت و انواع دیگر اختلالات سلامت روان مرتبط با مهاجرت را بررسی کردیم و برای آنها راهکار ارائه دادیم. در صورتی که این راهکارها مناسب شرایط شما نیستند، یک متخصص سلامت روان با بررسی جزئی شرایط شما می‌تواند راهکارهای دقیق‌تری ارائه دهد.
منابع:
coping with depression in a new country
