برای پاسخ به سوال حمله عصبی چیست؟ می توانیم داستان کوتاهی را به تصویر بکشیم؛ تصور کنید قصد ارائه یک مبحث در کلاس دانشگاه را دارید. تمام روز قبل، از استرس نتوانستید استراحت کافی داشته باشید. صبح کمی دیرتر و خسته‌تر از همیشه از خواب بیدار شده‌اید، کمی دیر به دانشگاه رسیدید و استاد بابت تأخیر کوتاه از شما دلخور است. جلوی کلاس می‌ایستید تا ارائه را شروع کنید که ناگهان ضربان قلبتان شدید می‌شود و چشم‌هایتان سیاهی می‌رود، کم‌کم تعادل خود را از دست می‌دهید و روی زمین می‌افتید. بعد از مراجعه به بیمارستان، با وجود این‌که بیهوش نشده بودید، هیچ‌کدام از وقایع اخیر را به یاد ندارید و احساس ضعف و خستگی فیزیکی شدید می‌کنید.
این حالت، چیزی شبیه به حمله عصبی است. با ما همراه باشید تا باهم یاد بگیریم؛ حمله عصبی چیست، چطور آن را بشناسیم و چطور آن را درمان کنیم.
حمله عصبی چیست؟
حمله عصبی به معنی هجوم ناگهانی اضطراب شدید است که منجر به احساس ترس فیزیکی در فرد می‌شود. این احساس فیزیکی خود را به شکل تپش قلب سریع، تنگی نفس، سرگیجه، لرزش و تنش عضلانی نشان می‌دهد. حمله عصبی، دلیل محیطی یا خارجی ندارد. به طور مکرر و به شکل غیرمنتظره‌ای رخ می‌دهد و بین چند دقیقه تا یک ساعت ادامه می‌یابد. با این وجود، تأثیرات فیزیکی و احساسی ناشی از آن می‌تواند تا چند ساعت همراه فرد باشد.
حملات عصبی رایج هستند. از بین کل جمعیت جهان، حدوداً 35 درصد افراد حداقل یک بار حمله عصبی را تجربه می‌کنند. نام دیگر حمله عصبی، حمله اضطرابی است. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند فرد را زمین‌گیر و ناتوان کند. حتی ممکن است فرد مدام به شخصی برای مراقبت نیاز داشته باشد و نتواند به‌تنهایی منزل را ترک کند یا تنها بماند.
آدم‌های بزرگ ریسک می‌کنند! اما نه بر سرِ سلامت روان و زندگی‌شون…
مراقب باش داری سرِ چی قمار می‌کنی…
علائم حملات پنیک
نشانه‌ها و علائم حمله عصبی چیست؟ چطور متوجه شویم فردی دچار حمله عصبی شده؟ چند نشانه رایج عبارت‌اند از:
- افکار غیرمنطقی و اضطراب‌زا
- حس تهدید، ترس و پیش‌گویی خطر (اگر منطقی برای این احساس خطر وجود نداشته باشد شامل علامت پنیک است)
- احتیاط زیاد نسبت به خطر و تهدید فیزیکی
- ترس از مردن، از دست دادن کنترل و دیوانه شدن
- احساس خنکی و لرزش به‌خصوص در دست‌ها و آرنج
- احساس تنگی، گرفتگی و خرد شدن قفسه سینه
- مشکل در تنفس مثل تنگی نفس یا نفس نفس زدن
- احساس غیر واقعی و جدا شدن از محیط (مسخ شخصیت)
- حالت تهوع و گرفتگی شکم
- بالارفتن ناگهانی ضربان قلب
- احساس سبکی سر و سرگیجه
- لرزش و تعریق بدن
- گرگرفتگی
- سفتی عضلات
- خشکی دهان
تأثیر حملات پنیک بر زندگی اجتماعی
ترس اتفاق‌افتادن حمله عصبی ممکن است باعث شود افرادی که درگیر آن هستند از تنهایی یا حتی قرارگرفتن در محیط‌های اجتماعی صرف‌نظر کنند. این افراد ممکن است از فعالیت‌های گروهی یا اجتماعی و به‌طورکلی هر فعالیتی که با دیگران انجام می‌شود پرهیز کنند. همین موضوع ممکن است موجب افسردگی، انزوا و تغییر سبک زندگی فرد شود.
این مشکل می‌تواند در طولانی‌مدت فوبیاهای خاصی ایجاد کند؛ مثل ترس از ترک منزل یا رانندگی‌کردن. برخی از مواقع حملات عصبی با حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شوند، چراکه علائم هر دو شبیه به یکدیگر است. اگر حمله عصبی به‌موقع پیگیری و درمان نشود منجر به اختلال پنیک می‌شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر هنوز به‌خوبی درک نکرده‌اید که حمله عصبی چیست و اگر شک دارید که علائم خودتان یا شخصی نزدیک شبیه به حمله عصبی است یا خیر، بهتر است برای اطمینان به متخصص مراجعه کنید. اگر خود یا شخصی دچار حمله پنیک شدید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و از روش‌های مدیریت و توقف حمله عصبی استفاده کنید. اگر چیزی در این باره نمی‌دانید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
دقت داشته باشید که برای اطمینان باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. دلیل تأکید ما این است که گاهی حمله عصبی می‌تواند علامت یک بیماری خاص باشد، مثلاً:
- دیابت
- آسم
- مشکلات مجرای داخلی گوش
- پرکاری غده تیروئید
- مشکلات قلبی
- پرکاری تیروئید پس از زایمان
علت حمله عصبی پنیک
وقتی بدن با خطر ناگهانی و فوری روبرو می‌شود مغز پاسخ سریع می‌دهد. این پاسخ سریع منجر به تولید ترکیبات شیمیایی خاص از جمله آدرنالین می‌شود. آدرنالین روی تغییرات فیزیولوژیکی بدن مثل ضربان قلب و تنفس تأثیر می‌گذارد و بدن را برای حالت گریز آماده می‌کند.
حمله عصبی دقیقاً نوعی از همین پاسخ است؛ اما مشکل این است که تهدیدی برای فعال‌شدن این پاسخ وجود ندارد. فرد ممکن است علائم پنیک اتک را در محیطی آرام و به دور از تنش تجربه کند، مثلاً هنگام دیدن تلویزیون یا پیش از خوابیدن. برخی از علل رایج حمله عصبی چیست؟
- استرس مزمن طولانی: تولید بی‌رویه و زیاد آدرنالین
- استرس حاد یا ضربه روحی شدید: هجوم ناگهانی هورمون استرس
- فعالیت فیزیکی شدید: وقوع حمله عصبی در برخی افراد
- بیماری: آسیب فیزیکی یا جراحت
- تغییر ناگهانی محیط: ورود به محیط شلوغ، گرم و تنش‌زا
- مصرف بی‌رویه الکل، کافئین و مصرف مواد مخدر
راه‌های درمان حمله عصبی پنیک
راه درمان حمله عصبی چیست؟ آیا درمان قطعی دارد؟ چه زمان می‌توان از پایان این مشکل مطمئن شد؟ راهکارهای مختلف حمله پانیک چیست؟ راهکارهای مختلفی برای این مشکل وجود دارد که تخصصی هستند و با کمک پزشک عملی می‌شود.
- روان درمانی به روش CBT (در مقاله «انواع روان درمانی» و «آیا روان درمانی موثر است؟» بیش‌تر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
- استفاده از داروهایی مثل بنزودیازپامین در کوتاه‌مدت
- تمرین ذهن‌آگاهی، تنفس عمیق و آرام‌کردن ارادی عضلات
- استفاده از رایحه‌های آرامش‌بخش مثل اسطوخودوس
- آگاهی و کسب اطلاعات درباره حمله عصبی
آیا حمله عصبی خطرناک است
حمله عصبی به‌خودی‌خود خطرناک نیست و منجر به مرگ فرد نمی‌شود. احساسی که هنگام پینک اتک به فرد دست می‌دهد ترسناک است و مرگ را برای فرد تداعی می‌کند. در برخی مواقع، این احساس تنها 5 دقیقه همراه فرد است، در موارد نادر تا یک ساعت هم باقی می‌ماند.
کلام آخر
حمله عصبی چیست و چه علائمی دارد؟ حمله پانیک به حمله ناگهانی و شدید اضطراب می‌گویند که حالت روحی و فیزیکی فرد را دچار تغییر زیادی می‌کند. برخی علائم قبل از حمله پنیک آغاز می‌شوند و تا چند ساعت پس از آن باقی می‌مانند. اگر حمله عصبی پیگیری و درمان نشود موجب اختلال پنیک می‌شود. درمان شامل روان‌درمانی با رویکردهای خاص و دارودرمانی است. برای بهبودی کامل، طی‌کردن روند درمان و خودمراقبتی ضروری است.
منابع:
۸ پاسخ
مشکلات روحی و اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان خود را کشف کنید و درمان نمایید چون کودکان قادر به تشخیص غیر طبیعی بودن اضطراب خود نیستند و این اختلالات آینده آنها را تباه خواهد نمود. درست مثل بلایی که بر سر من اومد
بله درسته. مهمه که بهشون پرداخته بشه.
سلام وقتتون بخیر
آیا تستی برای تشخیص حمله عصبی وجود داره؟ من یه مدتیه که تعدادی از علائم رو دارم ولی مطمئن نیستم که جزو علائم پنیک به حساب میاد یا نه.
سلام محمد جان
تست‌های روانشناسی، ویژگی‌ها رو اندازه‌گیری میکنن و حمله عصبی یک ویژگی نیست. تستی وجود نداره که مستقیم اندازه‌گیریش کنه اما پرسشنامه‌هایی هستن که با تحلیل نتایج میشه تا حدودی علائم پنیک رو پیش‌بینی کرد.
سلام خسته نباشید
ترس شدیدی که در اثر فوبیا ایجاد میشه میتونه با پنیک یکسان باشه؟
سلام الهام جان
فوبیا و حمله عصبی باهم متفاوت هستن. فوبیا تحت تأثیر یک عامل خارجی هست اما برای پنیک عامل خارجی وجود نداره و معمولا ناگهانی اتفاق میوفته.
سلام وقتتون بخیر
فکر می‌کنید کدوم روش درمانی برای درمان پانیک موثر‌تره؟
سلام شایان جان
برای انتخاب روش درمانی مناسب باید به روانشناس مراجعه کنید، علائمتون رو به طور کامل شرح بدید و بعد با کمک فرد متخصص مسیر درمان رو پیش ببرید.