افسردگی رایج‌ترین اختلال روانشناختی است که اشکال مختلفی دارد. احساس افسردگی و اختلال بالینی افسردگی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند که مهم‌ترین آنها ماندگار بودن عاطفه منفی در طول ابتلا به اختلال افسردگی است. انواع مختلف افسردگی شامل موارد زیر می‌شود:
- افسردگی اساسی: شایع‌ترین نوع افسردگی که با علائم شدید همراه است و زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- افسردگی بارداری یا پس از زایمان: تغییرات هورمونی شدید در دوران بارداری می‌تواند مود و عاطفه را تحت تاثیر قرار دهد.
- افسردگی ادواری: افسردگی ادواری که با نام افسردگی فصلی نیز شناخته می‌شود باعث بروز نشانه‌های افسردگی در دوره‌های زمانی مشخص می‌شود.
- دوقطبی نوع یک: نشانه‌های افسردگی در دوقطبی نوع یک طی دوره‌هایی تشدید می‌شوند و طی دوره‌هایی فاقد نشانه هستند.
- افسردگی مزمن: شدت علائم در افسردگی مزمن خفیف‌تر از انواع دیگر است اما برای مدت بسیار طولانی با فرد باقی می‌ماند.
فارغ از مشخصات انواع مختلف افسردگی، برخی نشانه‌ها در تمامی اشکال مختلف وجود دارند. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
- ناراحتی عمیق
- از دست دادن لذت
- تغییر در وزن و اشتها
- کندی روانی حرکتی
- تغییر در الگوی خواب
- احساس بی‌ارزشی یا گناه
- افکار خودکشی یا مرگ
افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال خلقی است که احساس ناراحتی و فقدان لذت را به مدت طولانی ایجاد می‌کند. افسردگی نحوه فکر کردن و در نتیجه اعمال شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکلاتی در سطح روانی و جسمی ایجاد می‌کند. (منبع)
باورهای اشتباه درباره افسردگی
متأسفانه، باورهای اشتباه زیادی درباره افسردگی در جامعه وجود دارد که قبل از ادامه این مقاله، بهتر است درباره آنها صحبت کنیم.
۱. افسردگی فقط یک حالت بد است: بسیاری از افراد فکر می‌کنند که افسردگی فقط یک حالت بد است و با گذشت زمان به طور خودکار بهبود می‌یابد.
۲. افسردگی نشانه ضعف است: بعضی افراد فکر می‌کنند که افسردگی نشانه ضعف است و فرد دچار آن باید تلاش کند تا خود را قوی‌تر کند. این موضوع در چهارچوب فرهنگی برای مردان شدیدتر است.
۳. افسردگی فقط در زنان رخ می‌دهد: بعضی افراد فکر می‌کنند که افسردگی فقط در زنان رخ می‌دهد و مردان دچار آن نمی‌شوند. با این حال، افسردگی یک بیماری است که می‌تواند در هر جنسیتی رخ دهد و هم در زنان و هم در مردان شایع است.
۴. افراد دچار افسردگی فقط نیاز به استراحت دارند: بعضی افراد فکر می‌کنند که افراد دچار افسردگی فقط نیاز به استراحت و خواب بیشتر دارند. با این حال، درمان افسردگی شامل درمان‌های دارویی و روان‌درمانی است و استراحت به‌تنهایی کافی نیست.
۵. تنها نشانه افسردگی احساس ناراحتی است: برخلاف باور عمومی، احساس ناراحتی حتی مهم‌ترین نشانه افسردگی نیست. افسردگی می‌تواند با انواع مختلف احساسات منفی مثل خشم یا احساس گناه خود را نشان دهد.
- بیشتر بخوانید: غذاهای مضر برای افسردگی
- بیشتر بخوانید: استرس مزمن چیست؟
- بیشتر بخوانید: آیا روان درمانی موثر است؟
تفاوت اختلال افسردگی و احساس افسردگی
احساس افسردگی
احساس افسردگی و اختلال افسردگی دو موضوع متفاوت هستند. احساس افسردگی یک حالت عاطفی است که همه ما تجربه کرده‌ایم و ممکن است در پاسخ به رویدادهای زندگی مانند از دست دادن شغل، فوت یک عزیز یا پایان یک رابطه ظاهر شود. در حالی که این احساسات ناراحت‌کننده هستند، اما معمولاً موقتی هستند و با گذشت زمان و پشتیبانی دوستان و خانواده بهبود می‌یابند.
اختلال افسردگی
از طرف دیگر، اختلال افسردگی یک بیماری روان‌پزشکی است که با علائم شدیدتر و ماندگارتر همراه است. این علائم ممکن است شامل احساس ناراحتی عمیق، بی اشتیاقی، کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره، تغییرات در الگوی وزن و خواب، خستگی و بی‌حوصلگی باشند. اختلال افسردگی بر کارکردهای روزمره فرد تأثیر منفی دارند و باعث کاهش کارایی در کار و تحصیل می‌شود. درمان اختلال افسردگی معمولاً شامل درمان‌های دارویی و روان‌درمانی است.
انواع افسردگی
افسردگی، به‌عنوان یک اختلال روانشناختی انواع مختلفی دارد که تشخیص درست نوع آن در درمان بسیار بااهمیت است.
۱. افسردگی اساسی
افسردگی اساسی یک نوع شایع از افسردگی است که علائم بسیار شدید دارد و تأثیر بسیار زیادی بر خودپنداره، احساسات و تفکرات فرد مبتلا می‌گذارد. با وجود شدت بسیار بالا، این نوع از افسردگی معمولاً در یک دوره دو‌ساله درمان می‌شود.
۲. افسردگی دوران بارداری و پس از زایمان
بارداری و زایمان ممکن است با تغییرات شدید هورمونی همراه باشند که ممکن است باعث بروز افسردگی در زنان شود. این نوع از افسردگی معمولاً در دوران بارداری یا پس از زایمان ظاهر می‌شود و ممکن است با علائم شدید همراه باشد.
۳. افسردگی ادواری
افسردگی ادواری یا فصلی یک نوع افسردگی است که در فصول خاص سال ظاهر می‌شود. این نوع از افسردگی معمولاً در پاییز و زمستان ظاهر می‌شود و با کاهش نور خورشید همراه است. علائم افسردگی فصلی ممکن است شامل احساس ناراحتی، بی‌حوصلگی، خواب‌آلودگی و کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره باشند. این نوع از افسردگی بیشتر در کشورهایی با زمستان‌های تاریک رایج است.
۴. دوقطبی نوع یک
دوقطبی نوع یک شامل دوره‌های با افسردگی و بدون افسردگی است. این اختلال در دسته اختلالات دوقطبی قرار می‌گیرد؛ اما یک سمت آن افسردگی و سمت دیگر آن زندگی عادی است. این مسئله باعث می‌شود تا بیشتر به خانواده اختلالات افسردگی شبیه باشد تا دوقطبی.
۵. افسردگی مزمن
افسردگی مزمن شامل علائم بسیار مختلفی می‌شود و شدت آن به شرایط محیطی برمی‌گردد؛ اما معمولاً شدت علائم کم است؛ اما در طول زمان پابرجا می‌ماند.
توجه: توضیحات و علائم اختلالات ذکر شده تا حد امکان مختصر و ساده ارائه شد و تشخیص فقط با نظر متخصص قابل‌قبول است.
- بیشتر بخوانید: نشانه‌های افسردگی
- بیشتر بخوانید: درمان افسردگی
- بیشتر بخوانید: دلیل افسردگی
علائم افسردگی
علائم افسردگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و فقط شامل غم یا بی‌حوصلگی نمی‌شود. تفاوت‌های علائم در افراد مختلف به دلیل و شرایط و ویژگی‌های شخصیتی فرد برمی‌گردد. شایع‌ترین علائم افسردگی شامل این موارد می‌شود:
- احساس ناراحتی عمیق و بی اشتیاقی
- کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره و لذت‌های زندگی
- تغییرات در وزن و اشتها (افزایش یا کاهش شدید وزن)
- تغییرات در الگوهای خواب (خواب‌آلودگی در طول روز یا بی‌خوابی)
- خستگی عمومی و کمبود انرژی
- بی‌حوصلگی و کندی تفکر
- احساس بی‌ارزشی یا گناه
- دشواری در تصمیم‌گیری یا تمرکز کم
- افکار خودکشی یا مرگ
این تنها چند نمونه از علائم رایج افسردگی هستند. در صورت تجربه هر گونه علامت افسردگی، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید درمان مناسب را دریافت کنید.
علائم جسمی افسردگی
به طرز بسیار عجیب و جذابی، افسردگی علاوه بر تغییرات روانشناختی، تغییرات در بدن انسان به وجود می‌آورد که این تغییرات به‌تنهایی ثابت‌کننده شدت و اهمیت افسردگی است. مهم‌ترین تغییرات که همگی با آزمایش‌های نورولوژی یا آزمون خون قابل‌تشخیص‌اند، به این شکل هستند:
- کندی روانی حرکتی: افسردگی ممکن است با کندی در حرکات بدنی و فکر همراه باشد. این ممکن است شامل کندی در حرکات دست‌وپا، صحبت‌کردن و فکرکردن باشد. دلیل این کندی در حرکت و تفکر، کاهش الکترون‌های مغز در دوره افسردگی است.
- میزان رسانایی پوست: تحقیقات نشان داده‌اند که افسردگی ممکن است با کاهش رسانایی پوست همراه باشد. این به این معناست که پوست فرد دچار افسردگی ممکن است کمتر به تغییرات در دما و رطوبت پاسخ دهد!
- وضعیت بیوشیمیایی مغز: افسردگی ممکن است با تغییرات در سطح مواد شیمیایی در مغز همراه باشد. این تغییرات ممکن است شامل کاهش سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین باشد که در احساس خوشحالی و شادابی نقش دارند.
تشخیص افسردگی
تشخیص افسردگی در بسیاری از موارد پیچیده و نیازمند بررسی چندین متخصص است. نشانه‌های افسردگی می‌توانند در کنار بیماری‌های پزشکی یا ناراحتی‌های جسمی پنهان شوند و از دید متخصص دور بمانند. برای مثال دردهای روان‌تنی در اکثر بیماران مبتلا به افسردگی رایج هستند اما معمولا موردتوجه فرد قرار نمی‌گیرند.
این موضوع باعث می‌شود تا مراجعه به متخصص سلامت روان به ذهن فرد نرسد. در واقع درصد زیادی از بیماران با مشکلات روانشناختی به پزشک عمومی، متخصص اعصاب یا متخصص داخلی مراجعه می‌کنند و به متخصص سلامت روان ارجاع داده می‌شوند.
به همین دلیل بهترین توصیه برای دریافت خدمات ضروری سلامت روان، توجه به نشانه‌های روحی و عاطفی در طول زمان و تلاش برای دریافت کمک در مواجهه با نشانه‌های ذکر شده است. تشخیص افسردگی در شرایطی که فرد اطلاعات کافی از وضعیت روانشناختی خود دارد ساده و سریع‌تر خواهد بود.
علت افسردگی
افسردگی یک بیماری پیچیده است که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. عوامل مختلفی ممکن است در بروز افسردگی نقش داشته باشند و مشخص‌کردن دلیل اصلی آن تقریباً غیرممکن است! عواملی که می‌توانند در ابتلا به افسردگی نقش داشته باشند به شرح زیر هستند:
- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که ژنتیک در بروز افسردگی نقش دارد. اگر در خانواده شما، پدر یا مادر، عمو یا عمه و خاله یا دایی به افسردگی مبتلا هستند، شما هم در معرض ابتلا هستید و باید از آن پیشگیری کنید.
- تغییرات شیمیایی در مغز: نمی‌توان با قطعیت گفت تغییرات شیمیایی مغز در دوره افسردگی، علت آن است یا معلول؛ اما عامل بسیار مهمی در درمان به شمار می‌رود و عملاً بدون تغییر آن، درمان ممکن نیست.
- چالش‌های زندگی: چالش‌های زندگی مانند از دست دادن شغل، فوت یک عزیز یا پایان یک رابطه ممکن است باعث بروز افسردگی شوند. این رویدادها ممکن است باعث تغییرات در الگوهای فکر و رفتار فرد شوند و باعث بروز علائم افسردگی شوند.
- عوامل بیولوژیکی: برخی از بیماری‌های جسمی مانند بیماری‌های قلبی، سرطان، ضایعات مغزی و بیماری‌های تیروئید ممکن است باعث بروز افسردگی شوند. این بیماری‌ها ممکن است باعث تغییرات در سطح هورمون‌ها و مواد شیمیایی در مغز شوند و باعث بروز علائم افسردگی شوند.
- عوامل روانشناختی: عوامل روانشناختی مانند شخصیت، تجربیات گذشته و روش‌های مقابله با استرس ممکن است در بروز افسردگی نقش داشته باشند. افرادی که دچار اضطراب یا استرس هستند یا تجربه ترومای گذشته داشته‌اند ممکن است در معرض خطر بروز افسردگی باشند.
علت افسردگی با استفاده از نظریه فروید
بنا بر نظریه فروید، افسردگی ممکن است ناشی از تضاد بین نیازهای درونی و محدودیت‌های واقعیت باشد. فروید معتقد بود که افسردگی ناشی از عدم توانایی فرد در رسیدن به آرزوهای درونی خود است. او معتقد بود که این تضاد ممکن است باعث بروز علائم افسردگی شود.
فروید همچنین معتقد بود که افسردگی ممکن است ناشی از عدم توانایی فرد در حل تضادهای درونی باشد. به‌عنوان مثال، یک فرد ممکن است در تضاد با خودش قرار گیرد زیرا نمی‌تواند بین نیازهای درونی و انتظار اطرافیان از وی تصمیم بگیرد. فروید معتقد بود که این تضادهای درونی ممکن است باعث بروز علائم افسردگی شوند.
علت افسردگی با دیدگاه روانشناسی مثبت‌گرا
روانشناسی مثبت‌گرا، توضیح می‌دهد؛ افسردگی ممکن است ناشی از نگرش منفی به زندگی و تجربیات باشد. روانشناسان مثبت‌گرا معتقدند که با تغییر نگرش و تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی، می‌توان به بهبود علائم افسردگی کمک کرد.
علت افسردگی از دید اگزیستانسیالیسم
بنا بر دیدگاه اگزیستانسیالیسم، افسردگی ممکن است ناشی از بحران معنای زندگی باشد. فیلسوفان اگزیستانسیالیست معتقدند که هر فردی در جستجوی معنا و هدف در زندگی است و این جستجو ممکن است با چالش‌های فلسفی و روانشناختی همراه باشد.
در نظر اگزیستانسیالیست‌ها، افسردگی ممکن است ناشی از عدم توانایی فرد در پیداکردن معنا و هدف در زندگی باشد. این عدم توانایی ممکن است باعث بروز احساسات منفی و علائم افسردگی شود. برای کمک به افراد دچار افسردگی، روان‌درمانگران اگزیستانسیالیست ممکن است به آنها کمک کنند تا به دنبال معنا و هدف در زندگی بگردند و راه‌های جدید برای دستیابی به آنها پیدا کنند.
درمان افسردگی
درمان افسردگی ممکن است شامل درمان‌های دارویی و روان‌درمانی باشد. درمان دارویی معمولاً شامل مصرف داروهای ضدافسردگی است که به تنظیم سطح مواد شیمیایی در مغز کمک می‌کنند. این داروها ممکن است کمک کنند تا علائم افسردگی کاهش یابند و به فرد کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشد.
روان‌درمانی نیز باید در کنار دارودرمانی وجود داشته باشد. این نوع درمان شامل جلسات با یک روان‌درمانگر است که به فرد کمک می‌کند تا با احساسات و مشکلات خود مقابله کند. روان‌درمانی ممکن است شامل روش‌های مختلفی از جمله درمان شناختی – رفتاری، درمان پذیرش و تعهد و درمان بین‌فردی باشد. (در مقالات «مراحل انجام روان درمانی» بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
علاوه بر درمان‌های دارویی و روان‌درمانی، تغییرات در سبک زندگی نیز می‌توانند به درمان افسردگی کمک کنند. این تغییرات ممکن است شامل ورزش منظم، تغذیه سالم، دوری از روابط مشکل‌دار و استقبال از چالش‌های زندگی باشد. (در مقاله «درمان افسردگی» بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
جمع‌بندی؛ افسردگی چیست
در این مقاله، ما به بررسی مفهوم افسردگی، علائم و نشانه‌های آن، انواع مختلف آن و روش‌های درمان آن پرداخته‌ایم. همچنین، درباره باورهای اشتباه درباره افسردگی و تأثیرات آن بر روی سلامت جسمانی و روانی فرد صحبت کرده‌ایم. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کند تا درک بهتری از موضوع افسردگی داشته باشید و بتوانید به خود و دیگران کمک کنید. در صورت مشاهده هر کدام از نشانه‌های ذکر شده، همین امروز سراغ درمان بروید.
منابع:
