پیش از درمان حمله عصبی، باید مشخص کرد که فرد به اختلال حمله عصبی مبتلاست یا در مواقع اضطراب و پریشانی شدید دچار حمله عصبی می‌شود. افراد مبتلا به اختلال حمله عصبی پانیک، دچار حمله‌های عصبی مکرر و غیرقابل انتظار می‌شوند. معمولا محرک یا دلیل خارجی ندارند. فرد پیش از تجربه حمله عصبی احساس اضطراب، ترس یا از دست دادن کنترل را تجربه می‌کند.
حمله عصبی شامل مجموعه‌ای از نشانه‌های جسمی و روحی است. حمله قلبی، لرزش، از دست دادن تعادل و تپش قلب سریع از جمله این علائم است. بسیاری از افراد ممکن است نگران تکرار یا اتفاق افتادن حمله‌ای دیگر باشند و از این روی سبک زندگی خود را تغییر می‌دهند. حمله عصبی ممکن است چند بار در روز یا چند بار در سال اتفاق بیوفتد. اولین تجربه‌های افراد معمولا در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی است. اضطراب مزمن یکی از علل تجربه حمله عصبی به حساب می‌آید. این اختلال در زنان نسبت به مردها شایع‌تر است.
درک اضطراب مزمن
آیا حمله عصبی می‌تواند منجر به اضطراب مزمن در شخص شود؟ بله. برخی از افرادی که به حملات عصبی یا اختلال پنیک مبتلا هستند ممکن است اضطراب مزمن را تجربه کنند. اضطراب یا ترس زیاد هم می‌تواند منجر به حمله عصبی در شخص شود. علاوه بر این، اضطراب و برخی علائم فیزیکی حمله پنیک پس از توقف حمله باقی می‌مانند. بسیاری از افراد مبتلا پس از درمان حمله عصبی، اضطراب کمتری تجربه می‌کنند.
آدم‌های بزرگ ریسک می‌کنند! اما نه بر سرِ سلامت روان و زندگی‌شون…
مراقب باش داری سرِ چی قمار می‌کنی…
روش‌های کنترل اضطراب مزمن
اضطراب و استرس ممکن است هر شخصی را در هر دوره‌ای از زندگی درگیر کند. اثر آن روی افراد مختلف متفاوت است و میزان آن وابسته به عوامل مختلفی است. اضطراب و استرس را می‌توان مدیریت و درمان کرد و از این بابت نگرانی نیست. اضطراب مزمن با چند روش ساده قابل کنترل و مدیریت است. چند روش ساده عبارتند از:
- خواب کافی و باکیفیت
- خوردن غذاهای سالم و رژیم غذایی متعادل
- کم‌کردن مصرف کافئین و الکل
- فعالیت بدنی منظم
- وقت گذراندن در فضای باز یا طبیعت
- پذیرش عدم توانایی در کنترل برخی امور
- صحبت کردن با فردی امین
- شناسایی عوامل استرس‌زا و اضطراب‌زا
- عضویت در گروه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی
علائم حملات پانیک
برای درمان حمله عصبی باید توجه خاصی به علائم آن داشت. آنچه کنترل و پیشگیری حمله پانیک را برای شخص دشوار می‌کند این است که قبل از وقوع آن‌ها نشانه‌هایی از خود نشان نمی‌دهد. معمولا ناگهانی، بدون نشانه ظاهر می‌شوند و در چند دقیقه اوج می‌گیرند. پس از آن شحص دچار خستگی خیلی زیاد، درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی می‌شود و سریعا نیاز به پزشک پیدا می‌کند.
برای تشخیص این تجربه ناخوشایند به عنوان حمله عصبی، شخص باید 4 علامت از علائم زیر را تجربه کند:
- درد و ناراحتی در ناحیه قفسه سینه
- حساسیت به سردی و گرمی هوا
- احساس غیرواقعی بودن و جداشدگی از هویت
- تندشدن ضربان قلب
- ترس از دست دادن کنترل و دیوانه شدن
- احساس سرگیجه، سبکی سر و غش کردن
- حالت تهوع و ناراحتی در ناحیه شکم
- مورمور شدن بدن یا بی‌حسی
- تنگی نفس و دشواری در تنفس
- ترس از مردن
- احساس خفگی
- لرزش بدن
- عرق کردن
علائم حمله عصبی می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلات دیگر در شخص باشد. مثلا:
- آگورافوبیا: ترس از اماکن عمومی و شلوغ
- فوبیا: ترس از اجسام یا موقعیت‌های خاص
- اختلال اضطراب اجتماعی: ترس از موقعیت‌های اجتماعی
- اختلال اضطراب حین جدایی: احساس وابستگی به اشخاص یا موقعیت‌های خاص
- اختلال وسواسی-جبری: منجر به نشخوار فکری و مشغولیت‌های ذهنی طولانی می‌شود.
- اختلال استرس پس از سانحه: روی تجربه موقعیت‌های تکراری تاثیر می‌گذارد.
- وابستگی به کافئین یا نیکوتین که منجر به وابستگی و نتیجتا افزایش اضطراب شخص می‌شود.
برای درمان اختلال پانیک، ابتدا ریشه و علت بیماری بررسی شده، سپس متخصص درمان را آغاز می‌کند.
چه زمان حمله عصبی به اختلال تبدیل می‌شود؟
حمله عصبی ممکن است به طور مکرر اتفاق بیفتد اما فرد، مبتلا به اختلال حمله عصبی تشخیص داده نشود. چه عواملی تعیین می‌کند فرد احتمالا به اختلال حمله عصبی مبتلاست؟ چند فاکتور تاثیرگذارند:
- شخص به طور مستمر استرس و اضطراب را تجربه کند.
- از فضاهای شلوغ فاصله بگیرد و از مکان‌های عمومی بهراسد.
- از وقوع یک حمله عصبی دیگر بترسد؛ طوری که برنامه زندگی و عادت‌های روزمره اش را تغییر دهد.
- قبل از وقوع حمله پانیک نشانه‌های فیزیکی یا روحی خاصی را تجربه کند.
در این حالت باید برای تشخیص نهایی و درمان حمله عصبی به متخصص مراجعه کرد.
عوارض حمله عصبی پانیک
درمان حمله عصبی باید برای شخص مبتلا یک اولویت به حساب بیاید. چرا که اگر حملات پنیک درمان نشوند مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می‌کنند. این عارضه به مرور زمان شدیدتر شده و درمان و کنترل آن دشوارتر می شود. علاوه بر این افرادی که حمله پانیک را تجربه می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به انواع فوبیاها، اعتیادها و مشکلات سلامت روان هستند.
اگر درمان حمله عصبی به موقع انجام نشود روی زندگی رومزه شخص از جمله رانندگی، حضور در اجتماع و محیط کار تاثیر می‌گذارد.
جلوگیری از حمله عصبی پانیک
با شناسایی محرک‌های حمله عصبی می‌توان تا حد زیادی از وقوع مجدد آن پیشگیری کرد. روش‌های دیگری هم برای جلوگیری وجود دارد اما توقف قطعی حمله پانیک تنها با درمان، خود مراقبتی و دقت به علائم ممکن است.
تمرین‌های ذهن‌آگاهی، فعالیت بدنی منظم، امتناع از مصرف شکر، چربی، الکل، کافئین و دخانیات و همچنین شرکت در جلسات روان درمانی می‌تواند تا حد زیادی احتمال تکرار حمله عصبی را کاهش دهد. (در مقاله «غذاهای مضر برای استرس» بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
زمان مراجعه به پزشک
چه زمان برای درمان حمله عصبی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر حداقل یک بار بعد از تجربه حمله عصبی تا چهار هفته از تکرار آن ترسیدید بهتر است به متخصص مراجعه کنید. علاوه بر ترس مستمر از تکرار حمله عصبی، از دست دادن کنترل و ترس از دیوانگی، تغییرات محسوس در رفتار و اجتناب از موقعیت‌های خاص از دیگر علائمی است که نشان می‌‌دهد نیاز سریع به درمان حمله عصبی دارید.
راه‌های درمان حمله عصبی پانیک
درمان اختلال عصبی پانیک و درمان حلمه عصبی پانیک چیست؟ روان‌درمانی، دارودرمانی و در برخی موارد ترکیب هر دو برای درمان ضروری است. مدت زمان درمان وابسته به شدت بیماری و میزان پاسخگویی شخص به درمان متغیر است.
روان درمانی یا درمان از طریق مشاوره و گفتگو با هدف شناسایی، بهبود و تغییر افکار، احساسات و رفتارهای آسیب‌زا انجام می‌شود. انواع روان درمانی متفاوت است و به نوع بیماری و شدت آن وابسته است. معمولا برای روان درمانی روش‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
- درمان شناختی رفتاری یا CBT: این روش درمانی توسط روانشناس یا روانکاو انجام می‌شود. این افراد دوره‌های تخصصی آموزشی و کارآموزی CBT را گذرانده‌اند. در طی جلسات، محرک‌هایی که منجر به حمله عصبی می‌شوند در شخص پیدا شده و با روش‌هایی کنترل و جایگزین می‌شوند. با گذر زمان و شناسایی، کنترل و مدیریت این محرک‌ها، دفعات و شدت حمله عصبی تغییر می‌کنند.
- مواجهه درمانی: این روش درمانی با هدف مواجهه متقاضی یا بیمار با عوامل تحریک‌کننده حمله پانیک انجام می‌شود. درمان حمله عصبی با این روش به این شکل است که بیمار با تکرار مواجهه و قرار گرفتن در شرایط ذهنی/واقعی پاسخی مناسب به عامل تحریک کننده بدهد. به مرور زمان و با تکرار این تمرین‌ها، شخص بر روی شرایط و ذهن خود کنترل بیشتری خواهد داشت. در این حالت هم می‌تواند از حمله عصبی پیشگیری کند و هم در صورت وقوع، قادر به کنترل آن باشد.
- داروهای تجویزی: برای درمان حمله عصبی، داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب تجویز می‌شود. داروهای ضدافسردگی بر کاهش شدت و دفعات حملات عصبی تجویز موثر است. داروهای ضد اضطراب برای پیشگیری و درمان به کار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
روش‌های ساده برای کنترل حمله عصبی
درمان حمله عصبی روندی زمان‌بر و نسبتا طولانی است. پس بهتر است شخص تا بهبودی کامل، روش‌هایی برای کنترل و مدیریت شرایط بیاموزد. بعد از حمله عصبی چه کنیم؟ ما 13 روش بسیار ساده برای به دست گرفتن کنترل و مدیریت نشانه‌ها حین حمله عصبی پیشنهاد می‌کنیم:
- به خاطر داشته باشید که حملات عصبی گذرا هستند.
- نفس عمیق بکشید و روی تنفس خود تمرکز کنید.
- عطر اسطوخودوس استشمام کنید.
- روی یک شی تمرکز کنید.
- نقطه یا مکانی آرامش‌بخش پیدا کنید.
- یک جمله آرامش‌بخش یا تاکیدی تکرار کنید.
- تکنیک 1-2-3-4-5 را انجام دهید.
- در مکانی روشن و پرنور قدم بزنید.
- روی آرام کردن عضلات تمرکز کنید.
- لحظه یا خاطره‌ای آرامش‌بخش را تصور کنید.
- داروهای تجویزی را طبق برنامه مصرف کنید.
- با یک شخص مطمئن صحبت کنید.
- محرک‌های حمله عصبی را شناسایی کنید.
تکنیک 1-2-3-4-5 چیست؟
این تکنیک نوعی تمرین ذهن‌آگاهی است که برای رهایی از عامل استرس‌زا انجام می‌شود. طبق این تمرین باید:
به 5 شی نگاه کنید. برای مدت کوتاهی به هر یک فکر کنید.
به 4 صدای مختلف گوش دهید. صداها را مجزا کنید و به منبع آن فکر کنید.
به 3 شی دست بزنید. بافت، دما و کاربردهای آن را در نظر بگیرید.
به 2 بوی مختلف فکر کنید. بوی قهوه یا بوی لباسی که به تن دارید.
1 مزه را تست کنید یا به مزه دهان خود فکر کنید.
کلام آخر
هنگام تجربه حمله پانیک به خاطر داشته باشید که این اتفاق گذراست و حالتان بهتر می‌شود. درمان حمله عصبی به همان اندازه که به کمک تخصصی نیاز دارد به مراقبت و توجه شخص بیمار هم نیازمند است. شناسایی محرک‌ها، داشتن رژیم متعادل و برنامه روزانه و عمل به دستورالعمل‌های متخصص و ادامه دادن روند درمان برای توقف حملات پانیک ضروری هستند.
منابع:
۶ پاسخ
سلام خسته نباشید
محتوای خوبی بود. داروی حمله عصبی چیه؟ من یه مدتی هست که با این مشکل درگیرم و فکر میکنم به دارو نیاز دارم.
سلام عاطفه جان
باید به روانپزشک مراجعه کنید و علائمتون رو بیشتر شرح بدید تا داروی مناسب رو براتون تجویز کنن.
سلام وقتتون بخیر
دلیل اصلی حملات پانیک چیه؟ ممکنه به صورت ژنتیکی منتقل شده باشه؟
سلام محمد جان
حمله عصبی علت‌های زیادی میتونه داشته باشه. بله ژنتیک هم یکی از علت‌ها هست. با مراجعه به روانشناس بهتر میتونید علت‌ها رو شناسایی کنید.
سلام خسته نباشید
انواع حمله عصبی شامل چه مواردی هست؟ از چه راهی متوجه بشیم که با کدوم نوع درگیر هستیم؟
سلام لیلا جان
به طور کلی حملات پانیک به دو دسته‌ی حملات غیر منتظره و حملات مورد انتظار تقسیم میشه. حملات مورد انتظار زمانی اتفاق میوفته که در معرض نشانه‌های خاص یا محرک‌های وحشت قرار می‌گیرید. اما حملات غیر منتظره به طور ناگهانی و بدون دلیل آشکار اتفاق میوفته.