افسردگی در افراد مختلف نشانه‌ها و علائم کلیدی متفاوتی دارد. هر فردی به نحوه منحصر به فرد خود به افسردگی واکنش نشان می‌دهد و این نشانه‌ها می‌توانند به اشکال مختلف منجر به افسردگی پنهان شوند. در این مقاله علائم افسردگی در زنان متاهل را بررسی خواهیم کرد و راهکارهایی برای جلوگیری از آن پیشنهاد می‌کنیم.
علائم افسردگی در زنان متاهل
با توجه به دلایل و عوامل مختلفی که می‌توانند منجر به افسردگی شوند، نشانه‌ها می‌توانند متغیر، گذرا یا غیرمعمول باشند. دو علامت اصلی و محوری افسردگی که در همه شرایط یکسان است؛ نشانه‌ی اول خلق افسرده و نشانه‌ی دوم ثبات خلق افسرده (نشانه‌های باید به مدت حداقل دو هفته وجود داشته باشند.) انواع مختلف افسردگی نشانه‌های جانبی مختلفی دارند. بقیه نشانه‌هایی که ممکن است در زنان متاهل دیده شود به شرح زیر است:
- تحریک‌پذیری
- اضطراب
- فقدان لذت در فعالیت‌ها
- ناتوانی در تمرکز و توجه؛ حواس‌پرتی
- دوری‌جویی از افراد
- انرژی کم یا خستگی مفرط
- اخلال در برنامه خواب
- تغییر در میزان اشتها
- احساس گناه یا بی‌ارزشی کاذب
علائم رفتاری
مهم‌ترین علامت رفتاری افسردگی کندی روانی حرکتی است. کندی روانی حرکتی یک وضعیت پزشکی است که معمولا در بیمارانی که به دلیل بیماری پزشکی مثل آلزایمر یا ویسلون با زوال عقل مواجه می‌شوند از خود نشان می‌دهند. افسردگی نیز با تاثیر بر توانایی جابه‌جایی اطلاعات بین نورون‌های عصبی منجر به کاهش سرعت پردازش‌های مغز می‌شود. این وضعیت در بلندمدت می‌تواند حتی در حرکت فیزیکی مخصوصا راه رفتن یا برداشتن اشیا خود را نمایان کند.
حواس‌پرتی مخصوصا در زمینه یادآوری مکان وسایل یا جا گذاشتن آنها می‌تواند در نتیجه کاهش تمرکز و توجه در برخی افراد دیده شود.
کاهش برخی فعالیت‌های مغزی می‌تواند منجر به ناتوانی در احساس بوها و مزه‌ها شود. این نشانه‌ی نادر بیشتر در مردان دیده می‌شود. با این حال نتیجه این نشانه بی‌میلی به غذا است که فارغ از وجود این مشکل، در همه مبتلایان مخصوصا زنان وجود دارد.
علائم روحی/روانی
مهم‌ترین علامت روانی افسردگی، خلق یا عاطفه منفی است. این وضعیت خلقی به شکل احساس غم و غصه خود را نشان می‌دهد. علاوه بر این احساس بی‌ارزشی، احساس گناه یا بدبینی به آینده به عنوان علائم جانبی می‌توانند از خلق منفی ناشی شوند.
تحریک‌پذیری در روابط بین‌فردی نشانه دیگری است که در زنان متاهل افسرده بیشتر از بقیه مبتلایان دیده می‌شود. این تحریک‌پذیری می‌تواند منجر به حسادت، خشم، شکاکی یا خشونت شود. این شدت از تحریک‌پذیری معمولا در افسردگی سایکوتیک دیده می‌شود اما به شکل خفیف‌تر می‌تواند نشانه افسردگی بالینی در نظر گرفته شود.
تحت‌تاثیر قرار گرفتن بخش پیشانی مغز توسط افسردگی به معنای کاهش یا اخلال در عملکرد این بخش از مغز است. تصمیم‌گیری یکی از کارکردهای اصلی بخش پیشانی مغز است که در بیماران افسردگی معمولا با مشکل جدی مواجه می‌شود. تصمیم‌های غیرمنطقی مخصوصا در زمینه مدیریت مالی یا ارتباطات بین فردی دیده می‌شوند. در صورت وجود علائم مانیک در دوره‌های افسردگی، تشخیص دوقطبی صحیح‌تر خواهد بود؛ با این حال شکل خفیف‌تر آن در بیماران افسرده دیده می‌شود.
علائم سایکوسوماتیک
علائم سایکوسوماتیک یا روان‌تنی با شدت بالا، جزو علائم افسردگی در زنان متاهل است. علائم سایکوسوماتیک یا روان‌تنی اصطلاحا به مشکلات، درد یا بیماری‌هایی اطلاق می‌شوند که هیچ زمینه یا دلیل پزشکی ندارند اما نشانه‌ها، مخصوصا درد در فرد وجود دارد.
علائم سایکوسوماتیک در زنان بسیار بیشتر از مردان است و به طور مشخص به عنوان مهم‌ترین نشانه از علائم افسردگی در زنان متاهل در نظر گرفته می‌شود. فلج سربی یا احساس درد و گرفتگی در مچ دست و پاها می‌تواند نشانه نوع خاصی از افسردگی باشد؛ اما فارغ از این مسئله، درد در ران‌ها، زانوها، کمر، گردن و سر رایج‌ترین دردهای روان تنی هستند.
توجه: عدم وجود زمینه یا دلیل پزشکی، به معنای عدم وجود درد نیست؛ اخلال در کارکردهای مغز منجر به ایجاد این دردها می‌شود و بر اساس گزارش افراد درگیر، حتی شدیدتر از دردهای پزشکی معمول است. این دردها معمولا به مسکن یا داروها واکنش نمی‌دهند و درمان روانشناختی بهترین راه برای مقابله با آنها است.
علائم افسردگی شدید
زنان متاهل به دلایل مختلفی ممکن است علائم خود را از دیگران پنهان کنند. در این شرایط، وضعیت روانشناختی به مرور زمان و بدون توجه تخصصی می‌تواند شدیدتر شده، علائم بیشتر و شدیدتری بروز دهد و درمان آن را نیز دشوارتر کند. در صورتی که علائم ذکر شده را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می‌کنید، به سادگی می‌توانید نگرانی‌های خود را با یک متخصص در میان گذاشته و از سرویس روانشناسی آنلاین پل بهره ببرید.
علاوه بر افزایش شدت علائم مخصوصا فقدان لذت و عاطفه منفی، برخی علائم ممکن است منحصر به افسردگی شدید باشند:
- بی‌میلی به رابطه جنسی
- بی‌توجهی به وظایف یا امور ضروری مثل حمام کردن
- پرخوابی
- پرخوری عصبی یا کاهش شدید وزن
- گریه شدید و بی‌دلیل
- افکار خودکشی به همراه برنامه برای اجرای آنها
چرا میزان ابتلای زنان متاهل به افسردگی بیشتر از مردان است؟
با بررسی داده‌های ابتلا به افسردگی قبل از جوانی، می‌توان دید که میزان ابتلا به افسردگی در پسران و دختران برابر است. با ورود به دوره جوانی و تشدید فعالیت‌های هورمونی، میزان ابتلای زنان به افسردگی از بازه‌ی سنی 19 الی 27 سالگی نزدیک به دو برابر مردان است.
برخی از انواع افسردگی مثل افسردگی اساسی با شروع پیش از زایمان، افسردگی پس از زایمان یا اختلال خلق اخلالگر مخصوص به زنان هستند. آمارهای کلی درباره نرخ ابتلا به انواع افسردگی با ورود به دوره میانسالی مجددا برابر می‌شود.
تحقیقات انجام شده در آسیای جنوبی و شرقی نشان می‌دهد مردان متاهل بیشتر از زنان متاهل به افسردگی مبتلا می‌شوند. آمار مشابه در فرهنگ غربی نشان از برابری میزان ابتلا دارد. تحقیق یا پژوهش گسترده مشابهی در ایران اجرا نشده است.
در نهایت، تاهل به تنهایی منجر به افسردگی نمی‌شود؛ دقیقا همانطور که ازدواج منجر به درمان افسردگی نمی‌شود! با این حال برخی عوامل جانبی می‌توانند باعث ابتلا به افسردگی یا تشدید آن بعد از ازدواج شوند.
روش‌های درمان افسردگی
قبل از بررسی جزئیات، اشاره به این نکته اهمیت دارد که افسردگی کاملا قابل درمان است و در بین تمامی اختلالات روانشناختی، نرخ درمان بهتری دارد. درمان اصلی برای افسردگی روان‌درمانی است. انواع مختلف روان‌درمانی بر اساس نیازهای شما توسط متخصص بررسی و انتخاب خواهند شد. دارودرمانی، در صورت نیاز به عنوان درمان موازی اجرا خواهد شد. فعالیت‌های کمک درمانی در کنار درمان‌های اصلی اثربخش بوده و در صورت نیاز توسط متخصص توصیه می‌شوند. (در مقاله‌ی «درمان افسردگی» بیشتر به آن پرداخته‌ایم.)
اگر افسردگی در زنان متاهل درمان نشود با چه عوارضی همراه است؟
افسردگی در زنان معمولا زودتر و در سنین کمتر شروع می‌شود. علاوه بر این، افسردگی در زنان متاهل معمولا طولانی مدت‌تر بوده و امکان برگشت آن در دوره‌های بلندمدت وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود تا توجه به سلامت روان زنان اولویت مهمی باشد.
بی‌توجهی به درمان علاوه بر تشدید علائم می‌تواند منجر به شکل‌گیری اختلال‌های همراه، مثل اختلالات اضطرابی و اختلالات وسواسی شود. پرخوری عصبی و حملات عصبی رایج‌ترین اختلال همراه در زنان افسرده هستند.
پیشگیری از افسردگی در زنان متاهل
پیشگیری از انواع رایج افسردگی در زنان، با فعالیت‌های مختلفی ممکن است. اختلالات دسته افسردگی که مخصوص به زنان هستند، با روش‌های زیر قابل پیشگیری هستند:
- رژیم غذایی سالم
- ورزش یا فعالیت بدنی منظم مخصوصا طی هفته منتهی به قاعدگی
- تمرین‌های ذهن آگاهی مثل یوگا یا مدیتیشن
- توجه به نظم و میزان خواب
- تلاش فعالانه برای بروز احساسات و جلوگیری از پنهان کردن آنها
- حفظ ارتباطات اجتماعی
- پیگیری پزشکی منظم برای چکاپ‌های 6 ماهه (میزان قندخون، کارکرد تیروئید، ویتامین‌های ضروری)
- مراجعه منظم به متخصص سلامت روان
کلام آخر
برخی از انواع افسردگی مخصوص به زنان هستند و آمارها حاکی از ابتلای بیشتر زنان جوان نسبت به مردان جوان دارد. در این مقاله با بررسی علائم افسردگی در زنان متاهل، نشانه‌هایی که مختص به زنان متاهل است را بررسی کردیم و برای پیشگیری از آن راهکارهایی ارائه دادیم. در صورتی که کمک بیشتر و تخصصی نیاز دارید، می‌توانید از طریق پلتفرم پل با بهترین متخصصین سلامت روان در ارتباط باشید.
منابع
