بیماری پانیک، یک اختلال اضطرابی است که با حملات ناگهانی و شدید ترس همراه است. این حملات می‌توانند بدون هیچ علامت قبلی رخ دهند و باعث احساس ناامیدی و عدم کنترل در فرد مبتلا می‌شوند. در برخی موارد، این حملات تا حدی شدید می‌شوند که فرد فکر می‌کند در حال مرگ است یا دچار جنون شده است. بااین‌حال، با وجود ترس و نگرانی‌های فراوان که این بیماری ایجاد می‌کند، بیماری پانیک قابل درمان است. در این مقاله داروی بیماری پانیک را بررسی می‌کنیم و دلیل و میزان تأثیرگذاری هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
پانیک
بیماری پانیک، هراس یا وحشت‌زدگی (اسم‌های مختلف این اختلال) معمولاً با یک سری علائم خاص همراه است که می‌تواند شامل تعریق شدید، تپش قلب، لرزش دست‌ها و پاها، احساس خفگی و گرفتگی نفس، سردرد و حتی درد قلب باشد. این علائم معمولاً بدون هشدار قبلی ظاهر می‌شوند و ممکن است تا چند دقیقه یا حتی چند ساعت ادامه داشته باشند.
معمولاً اولین حمله پنیک در فرد بدون دلیل خاص یا مشخصی اتفاق می‌افتد. تشابهات حمله پانیک و صرع یا PTSD باعث می‌شود تا تشخیص این اختلال دشوار باشد. برای تشخیص بیماری پانیک، پزشکان معمولاً از روش‌های مختلف استفاده می‌کنند. این روش‌ها ممکن است شامل مصاحبه‌های بالینی، آزمایش‌های فیزیکی و حتی آزمایش‌های روانشناسی باشند. هدف از این روش‌ها، شناسایی علائم بالینی بیماری پانیک و جداسازی آنها از سایر اختلالات روانپزشکی است.
بعد از تشخیص، نسخه و داروهای اضطراری در اختیار فرد و اطرافیانش قرار می‌گیرد تا طی بررسی‌های بیشتر مؤثر ترین دارو برای پانیک برای بدن فرد پیدا شود.
مؤثر ترین داروی بیماری پانیک
دارو بیماری پانیک بر اساس استانداردهای FDA، آلپرازولام (زاناکس) و پاروکستین (پاکسیل) است. این داروها ممکن است با نام‌های تجاری مختلف شناخته شوند. این دو دارو مخصوصاً برای زمان حمله و برای جلوگیری از تشدید آن استفاده می‌شوند. دارو بیماری پانیک به این دو دارو ختم نمی‌شود.
به صورت کلی، می‌توان گفت تمامی داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی برای مقابله با پانیک استفاده می‌شوند:
نکته: دوز مناسب برای تمامی داروهای ذکر شده در این مقاله، نیم الی یک میلی‌گرم است.
داروهای ضداضطراب
معمولاً برای کنترل علائم حاد بیماری پانیک استفاده می‌شوند. این دسته از داروها شامل بنزودیازپین‌ها می‌شود که سریع عمل می‌کنند و به فرد کمک می‌کنند تا در مقابل حملات پانیک آرام بماند.
داروهای ضدافسردگی
نظیر SSRIها (مثل فلوکستین، پاروکستین و سرترالین) نیز برای درمان بلندمدت بیماری پانیک استفاده می‌شوند. این داروها به‌طورکلی علائم بیماری را کنترل می‌کنند و باعث می‌شوند فرد کمتر از حملات پانیک رنج ببرد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند داروهای نسل پنجم مخصوصاً SSRIها با عوارض کمتر و سرعت بیشتری پانیک را کنترل می‌کنند.
نکته: تمامی این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. برخی از عوارض جانبی شایع شامل خستگی، خشک‌شدن دهان، گیج شدن و تغییرات در وزن می‌شود. به همین دلیل، تصمیم‌گیری در مورد استفاده از دارو بایستی تحت‌نظر یک پزشک صورت گیرد.
نکته: عوارض جانبی و میزان اثرپذیری هر کدام از این داروها در افراد مختلف متفاوت است.
داروهای کمکی بیماری پانیک
ونلافاکسین (افکسور) و بوسپیرون (بوسپر) که برای اختلال اضطراب فراگیر تأیید شده‌اند، گاهی می‌توانند در کنترل بیماری پانیک نیز مفید باشند. این دارو مخصوصاً در صورتی که اختلال پانیک با افسردگی همراه باشد توصیه می‌شود.
در صورتی که اختلال پانیک به‌تنهایی وجود دارد، استفاده از پاروکستین، سرترالین (زولوفت)، سیتالوپرام (سلکسا) و فلووکسامین (لووکس) با کمترین عوارض ممکن علائم را از بین می‌برند.
مدت‌زمان دارودرمانی
نکته مهم در استفاده از داروهای مختلف برای بیماری پانیک، تغییر دارو در صورت عدم جوابگویی است. تغییر دسته داروی مصرفی در صورت عدم تأثیر قطعی و مستقیم ضروری است.
مدت‌زمان دارودرمانی، از شروع تأثیر قطعی و مستقیم دارو، هشت الی دوازده ماه است.
آمارها نشان می‌دهند درمان دارویی در مبتلایان تا 90 درصد اوقات قطعی و محدود به این دوازده ماه است. افراد خارج از این آمار با نسخه پزشک می توانند در صورت عود اختلال دارودرمانی مقطعی را شروع کنند.
نکته: مصرف طولانی‌مدت داروهای ذکر شده به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود.
روش‌های غیردارویی در درمان بیماری پانیک
علاوه بر درمان با دارو، روش‌های غیردارویی نیز برای کنترل بیماری پانیک وجود دارد. روش غیردارویی، در صورت عود اختلال فقط در کنار دارودرمانی فایده دارد و در صورت عدم نیاز به دارودرمانی (خفیف بودن اختلال) تنها روش درمان خواهد بود. (در مقاله «درمان حمله عصبی» بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
۱. شناخت درمانی
شناخت درمانی، پروتکل رسمی ارائه شده برای مقابله با پانیک است. مهم‌ترین تمرکز در جلسات شناخت درمانی، شناخت ماهیت حملات و افزایش اطلاعات بیمار و اطرافیانش درباره حملات است.
شدت حمله‌های پانیک باعث می‌شود تا فرد احساس کند که در حال مرگ و نابودی است. شناخت درمانی تلاش می‌کند تا این احساس را تغییر داده و توانایی مقابله با حمله و شناسایی حمله قبل از شروع‌شدن آن را پیدا کند.
۲. تکنیک‌های مدیریت استرس
نظیر تنفس عمیق، یوگا و مدیتیشن نیز می‌توانند به فرد کمک کنند تا با استرس و اضطراب خود مقابله کند. این تکنیک‌ها به فرد کمک می‌کنند تا آرامش خود را حفظ کند و از حملات پانیک جلوگیری کند. این تکنیک‌ها به عنوان درمان شناخته نمی‌شوند؛ اما با ایجاد آرامش می‌تواند در کنترل اختلال مفید باشد.
بیشتر بخوانید:
۳. بینی نجات‌دهنده
بینی نجات‌دهنده لقبی است که به سگ‌های درمانگر داده می‌شود. سگ‌های تربیت شده برای زندگی با افراد مبتلا به پانیک، قادرند تا بوی تغییرات بیوشیمیایی مغز فرد را احساس کرده و حدود نیم ساعت قبل از شروع حمله، فرد و اطرافیانش را باخبر کنند. در صورت شدید بودن اختلال، قبول‌کردن سرپرستی این سگ‌های تربیت شده کمک زیادی به فرد می‌کند.
درمان‌های غیرقانونی
ظهور مواد مخدر همیشه همراه با شایعات مختلف مبنا بر فواید آنها است. بسیاری از افراد شیاد و سودجو، با معرفی‌کردن ماری‌جوانا و ماشروم به عنوان ماده‌ای کمک پزشکی، استفاده از آن را برای مقابله با مشکلات مختلف تبلیغ می‌کنند.
پژوهش‌های انجام شده زیادی در سراسر جهان نشان می‌دهد که هیچ اثری از تأثیر مثبت این دو مواد مخدر غیرقانونی وجود ندارد. در اکثر اوقات، تحریک نامناسب مغز توسط این مواد باعث می‌شود تا اختلال در مدت بسیار کوتاهی عود کند.
کلام آخر
به پایان مقاله‌ی داروی درمان پانیک رسیدیم. روش‌های غیردارویی نظیر روان‌درمانی و تکنیک‌های مدیریت استرس نیز می‌توانند به فرد کمک کنند تا با استرس و اضطراب خود مقابله کند. با این حال، هر فرد بایستی با پزشک یا متخصص سلامت خود مشورت کند تا بتواند بهترین روش درمان را انتخاب کند. همچنین، لازم است تا همه افراد، خصوصاً اطرافیان کسانی که به بیماری پانیک مبتلا هستند، در مورد این بیماری و روش‌های درمان آگاه باشند. به این ترتیب، ما می‌توانیم به ساخت یک جامعه سالم‌تر و آگاه‌تر کمک کنیم.
منبع:
