افسردگی یک بیماری روانی است، اما روی سلامت جسمانی شما نیز تأثیر می‌گذارد. بدن انسان یک سیستم بسیار پیشرفته است که از محیط تأثیر می‌پذیرید. فرد افسرده تقریبا هرروز کم‌انرژی، خسته، غمگین و مضطرب است. این احساسات منفی همیشگی، روی سلامت بدن تأثیر می‌گذارد. تاکنون تحقیقات و مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است. در این مقاله نتایج این تحقیقات را بررسی می‌کنیم و درباره اثرات منفی افسردگی بر سلامت بدن صحبت خواهیم کرد.
افسردگی چیست؟
در مقاله افسردگی چیست به صورت کامل این بیماری را بررسی کرده‌ایم، اما در این مقاله نیز خلاصه‌ای از تعریف این بیماری ارائه می‌دهیم. افسردگی یک اختلال روانی است که حجم احساسات منفی بیمار را به شدت افزایش می‌دهد، انرژی او را می‌گیرد و حس و حال ناخوشایندی به او می‌دهد. این احساسات منفی ارادی نیستند و یک فرد افسرده گاهی اوقات حتی میل به بیرون آمدن از رختخواب هم ندارد.
افراد افسرده در اکثر روزها حس‌هایی مثل خستگی مفرط، اضطراب، ناراحتی و بی‌حوصلگی را تجربه می‌کنند و هیچ اشتیاقی برای پیش بردن زندگی و انجام کارهای روزمره خود ندارند. افسردگی علاوه بر نشانه‌های روانی، در جسم افراد نیز نمود پیدا می‌کند و باعث بروز علائم جسمی مختلفی می‌شود.
بیشتر بخوانید:
علائم جسمانی افسردگی
متداول‌ترین علائم جسمانی افسردگی عبارتند از:
- کاهش یا افزایش وزن
- احساس در در مفاصل
- کمر درد
- احساس خستگی و نداشتن انرژی کافی برای حرکت و انجام کارها
- کمر درد
- مشکلات گوارشی
۸ تأثیر افسردگی بر بدن
پیش از اینکه با جزئیات وارد بررسی تأثیر افسردگی بر بدن شویم، باید به این نکته مهم اشاره کنیم که افسردگی روی تمام ارگان‌های بدن شما اثر منفی می‌گذارد و عملکرد آن‌ها را با اختلال مواجه می‌کند. البته این بدان معنا نیست که فرد افسرده، تمام بیماری‌های زیر را تجربه می‌کند. بحث اصلی ما بر سر تأثیر افسردگی بر بدن است؛ اگر بدنی مستعد باشد، این اثرات را سریع دریافت می‌کند و بیمار می‌شود و اگر سطح مقاومت بدنی بالاتر باشد، با احتمال کم‌تری به این بیماری‌ها مبتلا می‌شود.
اثراتی که در ادامه این مقاله توضیح می‌دهیم بر مبنای تحقیقات علمی هستند و از منابع معتبری چون webmd، medicalnewstoday و healthline گردآوری شده‌اند.
۱ـ تحریک‌پذیری سیستم عصبی مرکزی
افسردگی علائم مختلفی در سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌کند و بسیاری از بیماران این علائم را نادیده می‌گیرند. انجمن روانشناسی آمریکا اعلام کرده است که سالمندان افسرده، زودتر از سالمندان سالم به اختلالات حافظه مبتلا می‌شوند و قدرت انجام کارهای روزمره را نیز زودتر از دست می‌دهند. این علائم در بیماران افسرده جوان کم‌تر دیده می‌شود.
جوان‌ترها معمولا با مشکلاتی چون ناتوانی در تمرکز، تحریک‌پذیری و عصبانیت، غم و اندوه شدید و احساس گناه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. افسردگی همچنین می‌تواند عامل گریه‌های شدید بیماران باشد، البته همه افراد افسرده گریه نمی‌کنند!
افسردگی همچنین ممکن است بیماران را به سمت رفتارهای خطرناکی چون سوء مصرف الکل، مواد مخدر یا خودکشی بکشاند. این رفتارهای مخرب آسیب‌های جدی به جسم وارد می‌کنند و حتی ممکن است باعث شوند فرد جانش را از دست بدهد.
ایجاد دردهای مزمن که با مسکن‌های معمولی تسکین پیدا نمی‌کند، از دیگر اثرات افسردگی بر سیستم عصبی مرکزی است. در قسمت‌های بعدی توضیحات بیشتری راجع به دردهای مزمن افسردگی ارائه می‌دهیم.
۲ـ کاهش یا افزایش شدید اشتها
افراد افسرده معمولا تغییرات شدیدی در اشتها تجربه می‌کنند. بعضی از این بیماران آن‌قدر کم اشتها می‌شوند که وزنشان را از دست می‌دهند و به سوء تغذیه مبتلا می‌شوند؛ اما گروهی از بیماران هم هستند که به دلیل افسردگی به پرخوری روی می‌آورند و افزایش وزن شدیدی را تجربه می‌کنند.
کاهش اشتها در بلند مدت عامل ابتلا به بیماری‌های مختلفی چون سوء تغذیه، سوء هاضمه، زخم معده و مشکلات باروری می‌شود. افزایش اشتها و افزایش وزن نیز نتایجی چون ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و افزایش چربی و فشار خون را به دنبال دارد.
۳ـ بیماری قلبی
فرد افسرده همیشه مضطرب است. استرس ضربان قلب را بالا می‌برد، عروق خونی را منقبض می‌کند و بدن را در حالت آماده برای دفاع و فرار قرار می‌دهد. نتیجه باقی ماندن در این حالت برای مدت طولانی، بروز بیماری قلبی است. تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی بیشتر از مواردی چون مصرف سیگار، دیابت، فشار خون و کلسترول بالا، ریسک ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.
علت دیگر تأثیر افسردگی بر بدن و سلامت قلب، بی‌توجهی بیمار است. بیماران افسرده کم‌تر به رژیم غذایی سالم یا ورزش کردن توجه می‌کنند و حتی به عادات مخربی چون سیگار روی می‌آورند. این عوامل در کنار افزایش سطح استرس قرار می‌گیرند و روی سلامت قلب بیمار اثر منفی می‌گذارند.
بیشتر بخوانید:
۴ـ تجربه دردهای مزمن
بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی، تجربه دردهای مزمن در نواحی مختلف بدن را دارند. این افراد سردردهای شدیدی را تجربه می‌کنند، گرفتگی عضلانی زیادی دارند و حتی با دردهای مفصلی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اگر این دردها از قبل در بدن وجود داشته باشد، افسردگی باعث تشدید آن‌ها می‌شود. البته هنوز مشخص نیست علت بروز این دردهای مزمن چیست و افسردگی چطور بر این دردها تأثیر دارد؛ اما تجربه پزشکان و روانشناسان ارتباط بین درد و افسردگی را نشان می‌دهد.
۵ـ اختلالات سیستم ایمنی
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، افسردگی به صورت مستقیم سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن افزایش می‌دهد. اختلالات سیستم ایمنی و بروز التهاب و بیماری‌های خود ایمنی تأثیر دیگر افسردگی بر بدن است.
افسردگی و التهاب نیز با یکدیگر مرتبط هستند. افسردگی مزمن باعث بروز التهابات و بیماری‌های خود ایمنی چون آرتریت، سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) و دیابت نوع ۲ می‌شود. از طرف دیگر، بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی می‌تواند نتیجه ابتلا به التهابات مزمن و اختلالات خود ایمنی باشد.
۶ـ اختلال در زندگی جنسی
فرد افسرده تغییرات منفی گوناگونی را تجربه می‌کند که می‌تواند بر رابطه عاطفی او تأثیر منفی بگذارد. کاهش میل جنسی یکی از این تغییرات منفی است. افراد افسرده معمولا میل کم‌تری به برقراری رابطه جنسی دارند، به‌راحتی تحریک نمی‌شوند و ارگاسم‌های باکیفیتی را تجربه نمی‌کنند.
۷ـ اختلالات خواب
اختلالات خواب یکی از نشانه‌های افسردگی است و کم‌خوابی عامل بسیاری از بیماری‌های جسمی است. ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، فشار خون و بعضی از انواع سرطان در افرادی که کمبود خواب دارند، بالاتر است. بنابراین اختلالات خواب یکی جدی‌ترین انواع تأثیر افسردگی بر بدن به شمار می‌آید.
بیماران افسرده به خاطر اختلالات خواب، در طول روز خسته و کم‌انرژی هستند و در مدیریت زندگی روزمره‌شان با مشکل مواجه می‌شوند. آن‌ها قدرت تمرکز خود را از دست می‌دهند و بخاطر ناتوانی در انجام مسئولیت‌هایشان، سرخورده و بی‌اشتیاق می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
۸ـ اختلالات سیستم گوارشی
یکی از مهم‌ترین انواع تأثیر افسردگی بر بدن، مشکلاتی است که در سیستم گوارشی ایجاد می‌شود و اگر با تغذیه ناسالم همراه باشد، بیماری‌های گوارشی بی‌شماری به‌دنبال خواهد داشت. همانطور که پیش از این گفتیم، افسردگی عامل کاهش یا افزایش اشتهای بیمار است. اگر حجم غذای بیمار متناسب نباشد، اختلالات سیستم گوارشی دوچندان خواهد شد.
بعضی از بیماری‌های گوارشی که افسردگی در تشدید آن‌ها نقش دارد، عبارتند از:
- دل‌درد
- سوء تغذیه
- یبوست
- سندرم روده تحریک‌پذیر (این مشکل نوعی بیماری خود ایمنی است و به اختلالات سیستم ایمنی هم ارتباط دارد)
جالب است بدانید که حفظ رژیم غذایی جزو روش‌های درمانی مهم برای افراد مبتلا به افسردگی است. رژیم غذایی که کربوهیدرات بالایی دارد، به‌صورت موقت علائم افسردگی را تسکین می‌دهد، اما برای بهبود دائمی، داشتن رژیم غذایی سالم و باکیفیت ضروری است. (در مقاله‌ی «غذاهای مضر برای افسردگی» بیشتر به موضوع تغذیه‌ی افراد مبتلا به افسردگی پرداخته‌ایم.)
ارتباط افسردگی و بیماری‌های جسمی
بیماری‌های جسمی، احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهند و افسردگی، علائم بیماری‌های جسمی را تشدید می‌کند. این چرخه تا زمانی که بیمار به صورت جدی برای درمان اقدام نکند، ادامه خواهد داشت. افرادی که هم به افسردگی مبتلا هستند و هم به بیماری‌های مزمن، باید با پزشک مشورت داشته باشند و برای هر دو مشکل رویکرد درمانی مناسبی در پیش بگیرند.
هنوز هیچ تحقیقی مبتنی بر اینکه افسردگی می‌تواند عامل بیماری‌های مزمنی چون سرطان یا HIV باشد، وجود ندارد؛ اما تجربه بسیاری از پزشکان و روانشناسان نشان می‌دهد اغلب بیماران سرطانی یا مبتلا به HIV، با افسردگی هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند. پس افسردگی حتی اگر به‌صورت مستقیم عامل ایجاد بیماری نباشد، نقش مهمی در تشدید علائم یا بروز عوارض ایفا می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی تشدیدکننده تغییرات فیزیکی است که در مغز و بدن رخ می‌دهد. بنابراین وقتی فردی به بیماری قلبی مبتلاست و مدام استرس ناشی از افسردگی را تجربه می‌کند، سطح هورمون کورتیزول بالا می‌رود و به همین دلیل ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده ناشی از بیماری قلبی برای بدن سخت‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید:
درمان افسردگی و بهبود وضعیت جسمانی
بدن انسان یک سیستم بسیار پیشرفته است که بخش‌های مختلف آن با یکدیگر ارتباط دارد. سلامت جسمی و روانی بیشتر از چیزی که فکرش را می‌کنید به یکدیگر وابسته هستند و از بین رفتن یکی از آن‌ها، بر دیگری تأثیر می‌گذارد.
خبر خوب این است که با درمان افسردگی با یک تیر دو نشان می‌زنید و می‌توانید دوباره سلامت جسمی خود را نیز به‌دست آورید. به‌عنوان مثال بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد مصرف داروهای ضد افسردگی و روان‌درمانی به کنترل قند خون در بیمارانی که همزمان به دیابت هم مبتلا بوده‌اند، کمک کرده است.
نکته: درمان افسردگی را جدی بگیرید! این بیماری انرژی و انگیزه‌ی زندگی را از فرد می‌گیرد و حتی فرد مبتلا را برای پیگیری مسیر درمان دچار مشکل می‌کند. بنابراین گاهی دریافت مشاوره‌ی حضوری و سختی‌های رفت و آمد، افراد را از ادامه دادن جلسات مشاوره منصرف می‌کند. با مشاوره آنلاین افسردگی می‌توانید از داخل منزل و با صرف انرژی کم‌تری مسیر درمان را طی کنید.
سخن پایانی
اگر به افسردگی مبتلا هستید، حتما تحت درمان قرار بگیرید و اگر موازی با افسردگی، با بیماری جسمی دیگری دست‌وپنجه نرم می‌کنید، برای درمان این مشکل هم اقدام کنید. درباره علائم خود با پزشکان صحبت کنید. آن‌ها تشخیص می‌دهند هرکدام از علائمی که تجربه می‌کنید، به کدام بیماری ارتباط دارد و دارویی متناسب با آن را برایتان تجویز می‌کنند. خوشبختانه افسردگی با روان‌درمانی، مصرف دارو و پیگیری سبک زندگی سالم (رعایت رژیم غذایی و ورزش) قابل درمان است. شما با درمان افسردگی، کم‌کم به زندگی عادی خود برمی‌گردید و سلامتیتان را به دست می‌آورید.
پیشنهاد ما این است که فرایند درمان افسردگی را با پُل شروع کنید. پُل یک پلتفرم روانشناسی و مشاوره آنلاین است که با بهترین متخصصان روانشناسی و مشاوران کشور کار می‌کند. با استفاده از پل می‌توانید با روانشناسان باتجربه در زمینه درمان افسردگی صحبت کنید. آن‌ها مسیر درمانی بیماری را به شما نشان می‌دهند و در صورت نیاز شما را به روا‌ن‌پزشک ارجاع می‌دهند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند از بیماری به سمت سلامت روان پل بزنید!
